Συνέντευξη στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" *

* Συνέντευξη στη δημοσιογράφο Καρολίνα Παπακώστα.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" στις 25 Απριλίου 2019.

Για τον υποψήφιο με τη ΝΔ στην Α΄Πειραιά και προερχόμενο από τη Δράση Τάσο Αβραντίνη ο στόχος των των πρωτόγνωρων ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι απολύτως εφικτός με την εφαρμογή «μιας συνεπούς φιλελεύθερης πολιτικής». Όπως, μάλιστα, λέει, το υποστηρίζει ως ένας άνθρωπος που ασχολείται με την οικονομία. Όχι ως γαλάζιο στέλεχος. Τονίζει δε ότι ολοένα και περισσότεροι ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται δημόσια πως τα δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα «που προέρχονται από μια παρατεταμένη εξοντωτική φορολόγηση δεν εγγυώνται διατηρήσιμη ανάπτυξη, μειώνουν τις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας και αργά ή γρήγορα θα υπονομεύσουν και τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους». Επομένως, στην ανάλυσή του θα είναι προς το συμφέρον τόσο των δανειστών όσο και των δανειζόμενων να ακούσουν την επιχειρηματολογία της ΝΔ για την επαναδιαπραγμάτευσή τους. Οι ψηφοφόροι, λέει τέλος, είναι απόλυτα έτοιμοι για μεταρρυθμίσεις. «Αλλά τις μεταρρυθμίσεις μπορούν να τις κάνουν μόνο όσοι τις πιστεύουν και όχι όσοι τις εχθρεύονται».

Ε.         Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί συχνά τη ΝΔ για ακροδεξιά στροφή. Εσείς προέρχεστε από τη ΔΡΑΣΗ. Βλέπετε όντως ακραία ή πούρα δεξιά στοιχεία στο κόμμα;

Α.        Η Νέα Δημοκρατία είναι ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα. Τα όρια του ακροατηρίου της Νέας Δημοκρατίας εκτείνονται από τη φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία, τον ευρωπαϊκό μεταρρυθμιστικό και φιλελεύθερο χώρο έως τον παραδοσιακό δεξιό συντηρητισμό. Στο κόμμα δεν υπάρχουν ακροδεξιά στελέχη. Στα σύνορα με την άκρα δεξιά υπάρχουν ψηλά και αδιαπέραστα τείχη. Η άκρα δεξιά ή και άλλες ακραίες εθνικιστικές ιδέες εκφράζονται από τη Χρυσή Αυγή, τους ΑΝΕΛ και άλλα κόμματα. Από την άλλη πλευρά μην ξεχνάμε και τη συγκυβερνώσα ακροδεξιά. Μπορεί μεν ο κ. Καμμένος να αποχώρησε από την κυβέρνηση αλλά αξιοσημείωτος αριθμός πρώην στελεχών των ΑΝΕΛ παρέμειναν.

Ακόμα κάπως επιβαρυντικά για τον ΣΥΡΙΖΑ, θέλω να σας υπενθυμίσω ότι στην κατάληψη της Πλατείας Συντάγματος από τους «αγανακτισμένους» συνυπήρχαν προβεβλημένα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, πολλοί εξ αυτών αργότερα διετέλεσαν και υπουργοί, σε ειρηνική γειτνίαση με χρυσαυγίτες και λοιπές ακροδεξιές δυνάμεις. Βρέθηκαν μαζί ΣΥΡΙΖΑ και ΧΑ στην πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά. Το «Όχι» υποστήριξαν ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και σύμπασα η ακροδεξιά στο δημοψήφισμα-παρωδία του Ιουλίου του 2015. Αξέχαστες θα μας μείνουν οι κοινές επισκέψεις βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝΕΛ και της Χρυσής Αυγής στα νησιά του Αιγαίου. Τελευταίο, και απολύτως εμβληματικό, επεισόδιο ο διορισμός της κας Θάνου ως προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού με τις ψήφους των ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ και Χρυσής Αυγής.

Ε.         Από την εμπειρία σας στην ομάδα δράσης της ΝΔ για την άρση των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα, την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση της εξωστρέφειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μπορεί να γίνει πραγματικότητα το «αναπτυξιακό σοκ» που ζητά η κεντροδεξιά παράταξη;

Α.        Χωρίς συζήτηση. Με την εφαρμογή μιας συνεπούς φιλελεύθερης πολιτικής η ελληνική οικονομία μπορεί πολύ γρήγορα να επιτύχει πρωτόγνωρους ρυθμούς ανάπτυξης. Γνωρίζουμε καλά, όσοι ασχολούμαστε με την οικονομία και τη λειτουργία των θεσμών τόσο από την εμπειρία μας όσο και από τις έγκυρες διεθνείς μελέτες για την ανταγωνιστικότητα, ποια είναι τα προβλήματα και ποιες οι λύσεις για να υπάρξει φιλικό περιβάλλον για επενδύσεις και ανάπτυξη της οικονομίας. Η μείωση της φορολογίας, και της γραφειοκρατίας, οι ιδιωτικοποιήσεις, η απλοποίηση της νομοθεσίας, η αντιμετώπιση της θεσμικής αβεβαιότητας που υπάρχει σήμερα παντού (λ.χ. η πρόσφατη εισήγηση για οριοθέτηση σχεδόν όλου του Πειραιά ως αρχαιολογικού χώρου), η απελευθέρωση της αγοράς από ανελαστικές ρυθμίσεις είναι μερικές μόνο από τις μεταρρυθμίσεις που θα επιτρέψουν στη χώρα να δημιουργήσει παραγωγικά κίνητρα στην επιχειρηματικότητα και να γίνει ένας ελκυστικός προορισμός για τις ξένες επενδύσεις.

Ε.         Το πλαίσιο μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας είναι αρκετά αυστηρό. Με ποιο τρόπο θα κατορθώσει μια διακυβέρνηση ΝΔ να εφαρμόσει τις γαλάζιες προγραμματικές θέσεις εντός του; Ή να αλλάξει δεσμεύσεις της παρούσας κυβέρνησης σαν τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα;

Α.        Πράγματι η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα καθεστώς αυστηρής δημοσιονομικής εποπτείας, το οποίο καθορίζεται από το ευρωπαϊκό δίκαιο αλλά και από τη συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση στις 23 Μαΐου 2018. Ωστόσο αρκετοί πλέον ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμφωνούν δημοσίως, ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα που προέρχονται από μια παρατεταμένη εξοντωτική φορολόγηση δεν εγγυώνται διατηρήσιμη ανάπτυξη, μειώνουν τις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας και αργά ή γρήγορα θα υπονομεύσουν και τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους. Αυτή την επιχειρηματολογία θα χρησιμοποιήσει η Νέα Δημοκρατία ως κυβέρνηση διαπραγματευόμενη με τους εταίρους μας. Παράλληλα θα δώσει μετρήσιμα δείγματα γραφής υλοποιώντας άμεσα τις μεταρρυθμίσεις που προανέφερα. Η μείωση των φορολογικών συντελεστών σε συνδυασμό με στοχευμένες περικοπές κρατικών δαπανών και την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων θα αυξήσει, όπως αποδεικνύει η διεθνής εμπειρία, τα έσοδα του κράτους ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τα κίνητρα ατόμων και επιχειρήσεων για παραγωγή πλούτου.

Ε.         Η αξιωματική αντιπολίτευση χαρακτηρίζει την κυβέρνηση Τσίπρα ως τη χειρότερη της Μεταπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, διατηρεί στις δημοσκοπήσεις ένα ποσοστό περί το 20%. Πώς το ερμηνεύετε;

Α.        Περπατώντας καθημερινά στους δρόμους του Πειραιά διαπιστώνω, ότι το ποσοστό που αναφέρετε εκφράζει το πιο ευπαθές στη δημαγωγία και τον λαϊκισμό τμήμα του ελληνικού πληθυσμού σε συνδυασμό με την ασυνειδησία της κυβέρνησης Τσίπρα να υπόσχεται στους πάντες τα πάντα χωρίς να ενδιαφέρεται για τις συνέπειες. Επίσης ισχυρά και καλά οργανωμένα πελατειακά δίκτυα, που με τις ψηφοθηρικές παροχές της κυβέρνησης Τσίπρα έχουν βάλει ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη των φορολογουμένων, στηρίζουν με κάθε τρόπο τη σημερινή κυβέρνηση.

Ε.         Τελικά, το εκλογικό σώμα είναι έτοιμο για μεταρρυθμίσεις;

Α.        Απολύτως, αλλά τις μεταρρυθμίσεις μπορούν να τις κάνουν μόνο όσοι τις πιστεύουν και όχι όσοι τις εχθρεύονται. Οι τελευταίοι δεν γίνονται πλέον πιστευτοί. Οι πολίτες βλέποντας την επόμενη κυβέρνηση Μητσοτάκη να συγκροτείται από ανθρώπους αποφασισμένους να υλοποιήσουν λογικά μέτρα που θα επαναφέρουν τη χώρα στην κανονικότητα χωρίς να σκέπτονται το πολιτικό κόστος ή τις επόμενες εκλογές θα σταθούν μαζί μας και θα μας υποστηρίξουν.

Νέοι εργαζόμενοι εβδομηντάρηδες*

Στην ταινία «Ο Αρχάριος» («Τhe Intern») ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο προσλαμβάνεται στα εβδομήντα του ως μαθητευόμενος εργαζόμενος μιας εταιρείας πωλήσεων μέσω διαδικτύου με επικεφαλής τη δυναμική και πανέμορφη τριαντάρα Αν Χάθαγουεϊ. Μολονότι ο ήρωας του έργου υστερεί εμφανώς σε ψηφιακές δεξιότητες (δεν είναι σε θέση να φτιάξει μόνος του ούτε καν τον προσωπικό λογαριασμό του στο facebook) εντούτοις επιδεικνύει διαπροσωπικές δεξιότητες (σύνεση, οξυδέρκεια, αβρότητα κ.ο.κ.) και ικανότητα συνεργασίας με τους κατά πολύ νεότερούς του συναδέλφους που τον καθιστούν σε ελάχιστο χρόνο απολύτως απαραίτητο για την επιχείρηση.

Πρόκειται μήπως για κάποιο φανταστικό σενάριο ή έστω για την εξαίρεση στον κανόνα; Κάθε άλλο. Η οικονομική ελευθερία προκάλεσε ραγδαίες επιστημονικές και τεχνολογικές αλλαγές που με τη σειρά τους οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση του προσδόκιμου της ζωής και ταυτόχρονα σε βελτίωση της υγείας και της ποιότητας της ζωής των ηλικιωμένων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το έτος 2080 το 30% του πληθυσμού της ΕΕ θα είναι άνω των 65 ετών από 18,5% που ήταν το 2014. Μια από τις άμεσες συνέπειες της ενεργού γήρανσης του πληθυσμού είναι η μεγάλη επιμήκυνση του εργασιακού βίου των ανθρώπων. Στο πολύ κοντινό μέλλον τέσσερις γενιές θα συνυπάρχουν στην αγορά εργασίας. Κάθε μια από αυτές θα έχει τα δικά της συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η αύξηση της διάρκειας της επαγγελματικής ζωής των ανθρώπων προϋποθέτει ωστόσο την ανανέωση και συνεχή βελτίωση των δεξιοτήτων τους. Κρίσιμη θα αποδειχθεί η συμμετοχή των εργαζομένων σε προγράμματα δια βίου μάθησης (συμπεριλαμβανομένης και της αυτοεκπαίδευσης).

Από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat το 2016, το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 25 έως 64 ετών στην ΕΕ που συμμετείχαν στην δια βίου μάθηση ήταν 10,8%, υψηλότερο κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες από το 2011. Οι χώρες που ανέφεραν τα υψηλότερα ποσοστά ήταν: Σουηδία (29,6%), Δανία (27,7%),  Φινλανδία (26,4%) και Ισλανδία (24,7%), Κάτω Χώρες (18,8%), Γαλλία (18,8%), Λουξεμβούργο (16,8%) και Εσθονία (15,7%). Για την Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 4%. Ένα επιπλέον αρνητικό εύρημα για την Ελλάδα είναι ότι η συμμετοχή στην δια βίου μάθηση είναι ιδιαίτερα χαμηλή στα άτομα της τρίτης ηλικίας.

Ποιος εγγυάται όμως ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα έχουν στο μέλλον  εργασία; Φαίνεται πως το «αόρατο χέρι» της αγοράς φροντίζει για την ανανέωση και βελτίωση του ανθρωπίνου κεφαλαίου των εργαζομένων καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. Έτσι, από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει σημαντική αύξηση της απασχόλησης στην ΕΕ σε άτομα ηλικίας από 55 έως 64 ετών. Πιο συγκεκριμένα το ποσοστό των εργαζομένων από 55 έως 64 σε σχέση με τον πληθυσμό των ατόμων αυτής της ηλικίας αυξήθηκε από 42,2% το 2005 σε 57,1% το 2017. Αντιθέτως στην Ελλάδα το ποσοστό από 42% το 2005 περιορίστηκε στο 38,3% το 2017. Σε χώρες μάλιστα που προχώρησαν παράλληλα και σε μεταρρυθμίσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων τους (εισαγωγή κεφαλαιοποιητικού πυλώνα, αντικίνητρα πρόωρης συνταξιοδότησης κ.λπ.) η αύξηση της απασχόλησης των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων υπήρξε μεγάλη. 

Το μέλλον δεν είναι λοιπόν ζοφερό για τους μεγαλύτερους σε ηλικία εργαζόμενους.