Πέμπτη 27 Αυγούστου 2015

Ενα καταστροφικό για την παιδεία και τη χώρα «όραμα»*


Η ​​ειλικρίνεια της κυβερνητικής μεταστροφής προς τον ορθολογισμό και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας δοκιμάζεται για μία ακόμη φορά στον χώρο της εκπαίδευσης. Εκεί δηλαδή όπου τα περιθώρια εφαρμογής μιας εναλλακτικής πολιτικής είναι πιο ελαστικά και αποκαλύπτονται καθαρά οι προθέσεις της κυβέρνησης, επιγραμματικά διατυπωμένες με τη φράση «τα μνημονιακά μέτρα τα ψηφίζουμε με την αντιπολίτευση και τα δικά μας με τον Λαφαζάνη». Η νέα στρατηγική Τσίπρα εκτός από προδήλως ανέντιμη θα καταρρεύσει στην πράξη, όχι τόσο γιατί αναιρεί τη δέσμευση του πρωθυπουργού για συνεννόηση με τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης σε ζητήματα ευρύτερα από τα δημοσιονομικά, αλλά κυρίως γιατί έρχεται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές της συμφωνίας που ο ίδιος συνομολόγησε με τους εταίρους μας.
Στα ζητήματα παιδείας, όμως, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, η ανάγκη ευρύτερης συναίνεσης είναι απαραίτητη, διότι από την επιτυχία των εκπαιδευτικών συστημάτων εξαρτάται η ποιότητα και ποσότητα ανθρωπίνου κεφαλαίου που θα διαθέτουν οι μελλοντικές γενεές.
Εάν λοιπόν επιχειρήσουμε μια απλή αντιπαραβολή των όρων της συμφωνίας του Αλ. Τσίπρα με όσα νομοθέτησε ή επιχειρεί να νομοθετήσει ο Αρ. Μπαλτάς, θα ανακαλύψουμε σοβαρές αντιθέσεις. Ειδικότερα:
1. Ενώ η συμφωνία της 13ης Ιουλίου προβλέπει «αποπολιτικοποίηση της ελληνικής διοίκησης» (σελίδα 4 του κειμένου της συμφωνίας στα ελληνικά) ο παρασκευαζόμενος νόμος του υπουργείου Παιδείας επαναφέρει τα κόμματα, μέσω των φοιτητικών παρατάξεων, στην ανάδειξη των πρυτανικών αρχών. Μάλιστα και ο πρόσφατα ψηφισμένος «νόμος Μπαλτά» (4327/14.5.2015) εισήγαγε τον κομματισμό στη διοίκηση της εκπαίδευσης, επιβάλλοντας την ψήφιση ακόμα και των διευθυντών των σχολικών μονάδων από τους εκπαιδευτικούς.
2. Ενώ σε άλλο σημείο της πρόσφατης συμφωνίας αναφέρεται ότι η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται για «τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση σε σημαντικό βαθμό της ελληνικής διοίκησης», με σημαντικό μοχλό τη διαρκή αξιολόγηση των στελεχών της, την ίδια στιγμή ο «νόμος Μπαλτά» καταργεί πλήρως την προσωπική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.
3. Ενώ η συμφωνία που υπογράφει ο Αλ. Τσίπρας προβλέπει καταρχήν απελευθέρωση μιας σειράς αγορών, την ίδια στιγμή ο «νόμος Μπαλτά» διαμορφώνει ένα ασφυκτικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας της ιδιωτικής εκπαίδευσης, που θα οδηγήσει αναπόφευκτα αν όχι σε κλείσιμο πολλά φροντιστήρια ή ιδιωτικά σχολεία οπωσδήποτε σε αύξηση της ανεργίας με την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας.
4. Τελευταίο κρούσμα του κατεδαφιστικού έργου του Αρ. Μπαλτά –υπό τις ευλογίες του Αλ. Τσίπρα– αποτελεί η απόφασή του να μεταφέρει τα ήδη προϋπολογισμένα κονδύλια για την αγορά φορητών εργαστηρίων και διαδραστικών πινάκων που προορίζονταν για την ψηφιακή αναβάθμιση των σχολείων της χώρας, προκειμένου να εξασφαλίσει πόρους για την πρόσληψη αναπληρωτών καθηγητών ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς.
Υπενθυμίζεται ότι η εν λόγω αγορά εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής του «Ψηφιακού Σχολείου» που ξεκίνησε επί υπουργίας Διαμαντοπούλου το 2010.

Είναι γνωστή η εκπεφρασμένη δημοσίως απέχθεια του υπουργού... Παιδείας για τις εφαρμογές της τεχνολογικής προόδου στην εκπαίδευση, αλλά εδώ πλέον έχουμε μια ενέργεια που οδηγεί σε μεγαλύτερη ακόμη απόκλιση το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα από την Ευρώπη καθώς:
α) Ολες οι χώρες της Ε.Ε. επενδύουν σήμερα δυναμικά στο πεδίο των ψηφιακών  τεχνολογιών  στην εκπαίδευση.

β) Η ψηφιακή ικανότητα αναγνωρίζεται ήδη από το 2006 ως μία εκ των οκτώ βασικών ικανοτήτων που πρέπει να καλλιεργεί κάθε εκπαιδευτικό σύστημα.

Ταυτοχρόνως πρόκειται για απόφαση που καταδεικνύει την πλήρη προχειρότητα που επικρατεί στο υπουργείο... Απαιδείας. Συγκεκριμένα, ως επίσημος λόγος του ανασχεδιασμού των κονδυλίων προβάλλεται ότι «δεν ήταν δυνατόν να τηρηθούν όλες οι προθεσμίες έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 για την απορρόφηση των κονδυλίων». Ποιος όμως ευθύνεται γι’ αυτό εάν όχι ο ίδιος ο Αρ. Μπαλτάς, που εδώ και έξι μήνες διοικεί με πομφόλυγες και ιδεοληψίες το κρισιμότερο για το μέλλον της κοινωνίας υπουργείο;

Επιπλέον, είναι ενδεικτικό της προχειρότητας το γεγονός ότι ενώ το πρόβλημα των ελλείψεων διδακτικού προσωπικού είναι γνωστό, η κυβέρνηση Τσίπρα και ο Αρ. Μπαλτάς όχι μόνο άφησαν να χαθεί πολύτιμος χρόνος, αλλά προχώρησαν το προηγούμενο διάστημα σε ενέργειες που επιδείνωσαν το πρόβλημα. Τέτοιες τραγικές ενέργειες είναι –ενδεικτικά και μόνο– η ματαίωση των συγχωνεύσεων σχολείων που είχαν αποφασιστεί, καθώς και το θηριώδες ρουσφέτι της επαναπρόσληψης των κατά κανόνα προσκείμενων προς ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ εκπαιδευτικών με ειδικότητες τεχνικής εκπαίδευσης, οι οποίες αφαιρούνται πλέον από τον αριθμό των κανονικών προσλήψεων που θα μπορούσε να κάνει εντός του 2015 η κυβέρνηση.

Δυστυχώς, δεν είναι μόνο η προχειρότητα αλλά –κυρίως– οι ιδεοληψίες της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας που οδηγούν την εκπαίδευση σε ουσιαστική και άμεση έξοδο από το ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό γίγνεσθαι. Ο Αρ. Μπαλτάς στην πρόσφατη συνεδρίαση της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ ακκιζόμενος κήρυξε... τζιχάντ στην Ευρωζώνη ανακράζοντας: «Ο πρώτος πόλεμος στο κέντρο της παγκοσμιοποίησης. (...) Ο πόλεμος είναι παρατεταμένος, ανοίξαμε ρήγμα ανεπούλωτο στην Ευρωζώνη». Ο Αρ. Μπαλτάς της τεχνοφοβίας και της «κιμωλίας» είναι βέβαιο ότι εκφράζει στον χώρο της εκπαίδευσης το «ανεκπλήρωτο» παιδικό όραμα του Αλ. Τσίπρα για τη φυγή προς το μακρινό σοβιετικό παρελθόν.

Το σχολείο του «μαυροπίνακα», της ισοπέδωσης, των ανεκπαίδευτων εκπαιδευτικών, που δεν λογοδοτεί στους γονείς και στους μαθητές αλλά στους κομματικούς συνδικαλιστές, που έχει ως αρχή του την ήσσονα προσπάθεια αλλά και περήφανους... «δημοκρατικά εκλεγμένους» διευθυντές, είναι το καταστροφικό «όραμα» των Τσίπρα, Μπαλτά και Σία για την εκπαίδευση.

* Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινη της Κυριακής στις 9/8/2015
http://bit.ly/1fHUwp6

Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

Αλέξη, μάθε πού πήγαν τα λεφτά.


Ο Α.Τσίπρας είπε στο Ευρωκοινοβούλιο με τη γνωστή αναίδεια της άγνοιας ή/και του πολιτικού καιροσκοπισμού και της κλασικής αριστερής στρεψοδικίας πως δεν αρνείται ότι δόθηκαν χρήματα στην Ελλάδα αλλά αυτά δεν πήγαν τάχα στον ελληνικό λαό. Έχουμε και λέμε:
1. 89 δις € του ELA πήγαν κατευθείαν στον ελληνικό λαό που τα διατηρεί αποθησαυρισμένα κάπου μακριά από τις τράπεζες,
2. 25 δις € αθροιστικού πρωτογενούς ελλείμματος 2010-2012 πληρώθηκε από τα χρήματα που δόθηκαν από τους εταίρους μας,
3. 39 δις € στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών τις διατήρησε στη ζωή ώστε να υπάρχουν επιχειρήσεις, να μην αυξηθεί δραματικά η ανεργία και να μην εξαφανιστούν οι καταθέσεις των Ελλήνων (κοντά στα 7 δις ήταν μόνο τα χαρισμένα στους αγρότες χρέη προς την Αγροτική Τράπεζα),
4. 20 δις € καθαρές εισπράξεις κοινοτικών επιδοτήσεων για τα έτη 2010-2014. 
Σύνολο 193 δις €.
Ακόμη η αναδιάρθρωση του δανεισμού της χώρας με τα Μνημόνια μείωσε το μέσο σταθμικό επιτόκιο από 4,5% περίπου το 2012 στο 1,8% το 2015 μειώνοντας έτσι σημαντικά τα ποσά για τόκους που πληρώνει η χώρα και συνεπώς υπήρξε σημαντική ελάφρυνση του προϋπολογισμού ήτοι του λαού κι από την αιτία αυτή. 
Επίσης ο χρόνος αποπληρωμής του χρέους μας επιμηκύνθηκε σημαντικά (από 6 περίπου χρόνια σε 30) με αποτέλεσμα ο ελληνικός λαός να πληρώνει μικρότερες χρεολυτικές δόσεις. Επίσης για το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας δόθηκε δεκαετής περίοδος χάριτος μέχρι και το 2022. Δηλαδή μέχρι το 2022 πληρώνουμε τοκοχρεολυτικές δόσεις επί δανείων συνολικού ύψους περίπου 55 δις €.
Οι εταίροι μας δεσμεύθηκαν μάλιστα το Νοέμβριο του 2012 ότι εφόσον η χώρα δημιουργεί πρωτογενή πλεονάσματα θα εξετάσουν περαιτέρω μείωση του χρέους μας.
Η παραμονή στο ευρώ εξαιτίας των συμφωνιών μας με τους εταίρους μας διατήρησε το βιωτικό επίπεδο του ελληνικού λαού σε αξιοπρεπή -παρά τις περικοπές μισθών και συντάξεων- επίπεδα και περιόρισε τη μείωση του ΑΕΠ στο 25% αντί του 55% με 65% που θα συνέβαινε εάν πηγαίναμε σε ρήξη -όπερ μάλλον θα συμβεί τώρα με τους άθλιους χειρισμούς της κυβέρνησης Τσίπρα-.
Ο ελληνικός λαός απολάμβανε πλήρως το κοινοτικό κεκτημένο (ελευθερία κινήσεων εργαζομένων, κεφαλαίων, υπηρεσιών) και τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές κατακτήσεις. 
Από Δευτέρα δεν εγγυώμαι.

Τρίτη 7 Ιουλίου 2015

Μακάρι να κάνω λάθος


Σύμπασα η αντιπολίτευση (με εξαίρεση την παλιοσειρά, το "τιμημένο" ΚΚΕ) έκανε χθες μοιραίο, ολέθριο λάθος για τη χώρα. Διευκόλυνε τον Τσίπρα να έρθει σε ρήξη με τους εταίρους μας χωρίς να χρεωθεί αυτός την ολοκληρωτική καταστροφή. Ο Τσίπρας προσέρχεται στη σύνοδο κορυφής για να τα "σπάσει" και όχι για να επιτύχει οποιασδήποτε μορφής συμφωνία. 
Στους αφελέστατους Έλληνες θα εμφανίσει την εξής εκδοχή: "Έδιωξα το Βαρουφάκη, όπως μου ζήτησαν, κάλεσα τα άλλα κόμματα και συμφώνησα μαζί τους στο κείμενο που θα προτείνουμε το οποίο μάλιστα έχει ως βάση την πρόταση Γιουγκέρ κι αυτοί οι τοκογλύφοι αρνούνται κάθε συζήτηση. Ως εδώ και μη παρέκει είμαστε ανεξάρτητη και υπερήφανη χώρα, θα πάψουμε να είμαστε "αποικία χρέους" καλύτερα φτωχοί παρά προσκυνημένοι και ξενόδουλοι". Αυτά κι άλλες τέτοιες μπούρδες και νταηλίκια θα πει ο δημαγωγός Τσίπρας στην κατά τον Παλαμά "ψόφια στάνη" κι αυτή η αείποτε "σοφή" στάνη θα τον πιστέψει και θα συναινέσει στην έξοδο από την Ευρώπη και στην άμεση -αληθινή αυτή τη φορά- φτωχοποίηση του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού. 
Η πορεία της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ όλους αυτούς τους μήνες διέψευσε όσους από μας πιστεύαμε ότι μόλις αντιληφθούν την πραγματικότητα θα εγκαταλείψουν τις ανοησίες που έλεγαν προεκλογικά. Όχι, ο Τσίπρας απέδειξε ότι δεν επιθυμεί τη σωτηρία της χώρας, θέλει τη χώρα εκτός Ευρώπης, με τους πολίτες προλεταριοποιημένους για να είναι σε θέση να πειραματιστεί πάνω τους με τις ιδεοληπτικές ανοησίες που κρύβει στο κεφάλι του αυτός και η παρέα του, με άνευρη, ανυπόληπτη και διασπασμένη την ίδια στιγμή αντιπολίτευση, ανίκανη να αντιδράσει στις καταστροφικές μεθοδεύσεις του. 
Συμφωνία δεν θα επιτευχθή, οι εταίροι μας είναι καλοπροαίρετοι, συγκαταβατικοί, εργάζονται για την αλληλεγγύη των κρατών μελών αλλά η ιστορική εμπειρία τους κάνει να μην είναι αφελείς και δεν πρόκειται να επιτρέψουν να διαλύσει το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα ένας άχρηστος, ημιμαθής, ιδεοληπτικός ηγετίσκος που πρότυπό του είναι το εφιαλτικό σοβιετικό μοντέλο των εκατοντάδων εκατομμυρίων νεκρών. 
Η Ελλάδα μετά και τη χθεσινή διακομματική συμφωνία, χωρίς τις παραμικρές έστω επιφυλάξεις από την παγιδευμένη αντιπολίτευση, έχει σαφώς διαφορετικό προσανατολισμό από όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Εάν οι εταίροι μας συναινέσουν αυτό θα σημαίνει ότι ο Τσίπρας είχε δίκιο για το δημοψήφισμα κι αυτοί άδικο. Δεν πρόκειται να συμβεί αυτό.
Η χώρα σήμερα είναι εξαιτίας του Τσίπρα και της κυβέρνησής του σε σαφώς χειρότερη από οικονομική άποψη θέση σε σχέση με αυτή στην οποία βρισκόταν πριν από 10 μέρες και σε χείριστη θέση σε σχέση με αυτή της 26ης Ιανουαρίου. Απαιτούνται σαρωτικές μεταρρυθμίσεις που ο Τσίπρας και η κυβέρνηση του δεν θέλει να συμφωνήσει και πολύ περισσότερο δεν θέλει με τίποτα να εφαρμόσει, γιατί εάν ποτέ συμβεί αυτό θα καταστραφεί πολιτικά όχι μόνο ο ίδιος και το κόμμα του αλλά και όλες εκείνες οι κυρίαρχες για δεκαετίες στην ελληνική κοινωνία -ανεξαρτήτως κομματικής προτίμησης- δοξασίες που έκαναν να θεριέψει ο κρατισμός, ο αντιδυτικισμός, η ξενοφοβία και η συνομωσιολαγνεία. Μεταξύ του συμφέροντος της χώρας και του κομματικού του συμφέροντος ο Τσίπρας θα επιλέξει το δεύτερο.
Μακάρι να κάνω -πάλι- λάθος.

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

Συγκυβέρνηση φοροφαγάδων και χρεωκοπίας*


Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει οδηγήσει την οικονομία σε παράλυση και ασφυξία. Η ανεργία διογκώνεται και οι επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη. Η θρασύτητα των εθνολαϊκιστών των κυβερνώντων άκρων δεν περιγράφεται. Διαστρέφουν πλήρως την πραγματικότητα και λένε χονδοειδέστατα ψέματα για να καλύψουν την ανικανότητά τους και την ανήκεστη ζημία που προκαλούν.
Η κυβέρνηση Τσίπρα για ογδόντα ημέρες καμώνεται πως διαπραγματεύεται τάχα με τους δανειστές μας, ενώ όποιος ενημερώνεται στοιχειωδώς από τα ξένα μέσα ενημέρωσης καταλαβαίνει εύκολα ότι «διαπραγματεύεται» με …ανεμόμυλους. Το μόνο που ενδιαφέρει την κυβέρνηση Τσίπρα είναι ο λαϊκιστικός επικοινωνιακός χειρισμός της επερχόμενης καταστροφής, για την οποία είναι αυτή η αποκλειστική υπεύθυνη.
Ο χαμένος χρόνος της φαρσοκωμωδίας της «διαπραγμάτευσης» σε συνδυασμό με τις αλλοπρόσαλλες κυβερνητικές εξαγγελίες είχε ως αποτέλεσμα να ματαιωθεί οποιαδήποτε επενδυτική κίνηση, να αυξηθεί η αβεβαιότητα των οικονομικών παραγόντων για τις προοπτικές της οικονομίας, να στερέψει από ρευστό το τραπεζικό σύστημα, να αποσταθεροποιηθούν οι τράπεζες, να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, να μειωθούν περαιτέρω η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή, να υποβαθμιστεί από τους Οίκους Αξιολόγησης η οικονομία της χώρας και να καταρρεύσει πλήρως η ψυχολογία της αγοράς. Το σημαντικότερο, η κυβέρνηση Τσίπρα με τις παλινωδίες, τις αντιφάσεις, την κοροϊδία ή τις προσβολές προς τους εταίρους και την πεισματική άρνηση να αποδεχθεί την πραγματικότητα, απώλεσε το όποιο πολιτικό-διαπραγματευτικό κεφάλαιο διέθετε κατά το πρώτο διάστημα ανάληψης της εξουσίας και πλέον έχει περιθωριοποιηθεί εντελώς.
Βεβαίως στο εσωτερικό της χώρας η κυβέρνηση διατηρεί ακόμη κάποια απήχηση για τρεις κυρίως λόγους που συντρέχουν σωρευτικά:
α) Η ακατανόητη –πολιτικά– αγκίστρωση Σαμαρά στην ηγεσία της ΝΔ προσφέρει μείζον επικοινωνιακό πλεονέκτημα στην κυβέρνηση και συνάμα εμποδίζει όλες εκείνες τις πολιτικές εξελίξεις που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τις διεργασίες στον χώρο της ευρωπαϊκής και μεταρρυθμιστικής αντιπολίτευσης συνολικά.
β) Δεν έχουν ακόμη επέλθει πλήρως οι καταστροφικές επιπτώσεις του άκρατου λαϊκισμού και της παροχολογίας της κυβέρνησης καθώς μεγάλα τμήματα του πληθυσμού αφελώς αναμένουν ότι η οικονομική τους θέση πρόκειται να βελτιωθεί. Οι ελπίδες τους θα αποδειχθούν φρούδες.
γ) Η κυβέρνηση έχει τον πλήρη έλεγχο της πολιτικής επικοινωνίας, κυρίως λόγω της απειλής που ασκεί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης τόσο στο ζήτημα της αδειοδότησης όσο και στο ζήτημα του ελέγχου των οικονομικών τους στοιχείων. «Υπερόπλο» της κυβέρνησης στην τελευταία αυτή περίπτωση είναι το υπό κρατικό έλεγχο τραπεζικό σύστημα το οποίο έχει τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή με κυβερνητική εντολή να «τραβήξει το χαλί» στα όσα –κι είναι τα περισσότερα– υπερδανεισμένα ΜΜΕ.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν ακόμη και τα πλέον χοντροκομμένα κυβερνητικά ψέματα και οι μεγαλύτερες κυβερνητικές πομφόλυγες παρουσιάζονται από τα ΜΜΕ σαν αληθινά γεγονότα ή γεγονότα που αναμφίβολα πρόκειται εντός ολίγου να συμβούν. Τι κι αν διαψεύδονται αμέσως μετά πανηγυρικά οι κυβερνητικές βεβαιότητες. Ελάχιστοι είναι αυτοί που μαθαίνουν την αλήθεια, ενώ η μεγάλη πλειονότητα διατηρεί την ανάμνηση της ανακριβούς φήμης.
Θα δώσω δύο πρόσφατα παραδείγματα.
1. Η κυβέρνηση Τσίπρα για να καλύψει επικοινωνιακά τις απανωτές γκάφες στη «διαπραγμάτευση», για να αντιμετωπίσει τη συνεχώς διογκούμενη δυσαρέσκεια των συντελεστών της πραγματικής οικονομίας και για να δημιουργήσει ένα κλίμα τεχνητής αισιοδοξίας, διατυμπάνιζε από τη Μεγάλη Εβδομάδα δια του υπουργού ΠΑΠΕΝ ότι προσδοκά να λάβει ως προκαταβολή μελλοντικών κερδών από τη συμμετοχή της Ελλάδας στον αγωγό Turkish Stream το ποσό των 3 έως 5 δισ. δολαρίων! Ίσως μάλιστα και αμέσως μετά την υπογραφή του ελληνορωσικού μνημονίου για το φυσικό αέριο. Η προκαταβολή υποστήριζαν ότι θα αφορούσε το ελληνικό τμήμα του αγωγού Turkish Stream. Κι ενώ εύκολα μπορεί κάποιος να αντιληφθεί ότι η «πληροφορία» αυτή ξεπερνά ακόμη και τα πιο μεγάλα ψέματα του βαρόνου Μυνχάουζεν, τα ελληνικά ΜΜΕ (με εξαίρεση το capital.gr) από άγνοια ή/και σκοπιμότητα την αναπαρήγαγαν χωρίς έστω κάποια επιφύλαξη. Εάν  έμπαιναν βεβαίως στον κόπο να ενημερωθούν από τους άμεσα εμπλεκόμενους (Ρωσική κυβέρνηση, εκπροσώπους της Gazprom κ.ά.) θα διαπίστωναν το μέγεθος της κυβερνητικής παραπληροφόρησης. Χρειάστηκε να δημοσιευθούν οι δηλώσεις του CEO της Gazprom Αλεξέι Μίλερ και η κατηγορηματική διάψευση του εκπροσώπου του προέδρου Πούτιν για να περάσει στα ψιλά η είδηση ότι μάλλον προκαταβολή δεν θα μας δοθεί…
2. Καυχιέται ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας ότι τα έσοδα τον Μάρτιο ήταν κατά 1 δισ. ευρώ πάνω από το στόχο. Μόνο που η κυβέρνηση λησμονεί να ενημερώσει ότι η μεγαλύτερη εξοικονόμηση οφείλεται στο γεγονός ότι το Δημόσιο δεν πλήρωσε καμιά από τις υποχρεώσεις του σε ιδιώτες στην ελληνική αγορά. Ανεπίσημη εντολή πρέπει να έχει δοθεί στις ΔΟΥ –δεν εξηγείται αλλιώς δεδομένου ότι αποτελεί γενικευμένη πρακτική– να μην επιστρέψουν σε κανέναν φορολογούμενο όσα του οφείλει το Δημόσιο. Πρόκειται για καθαρή στάση πληρωμών του κράτους με θύματα τους πιστωτές του και τους πιστωτές αυτών. Και σαν να μην έφτανε η στάση πληρωμών, για να αυξήσει τα έσοδά του το κράτος-μπαταχτσής άρπαξε κι από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων 178 εκατομμύρια ευρώ. Στραγγίζουν την οικονομία και περιμένουν ανάπτυξη; Ο καθένας μας εάν σταματήσει να πληρώνει τις υποχρεώσεις του θα έχει πλεόνασμα αλλά δεν θα καυχιέται γι’ αυτό κιόλας.

Το σημαντικότερο είναι ότι η κυβέρνηση Τσίπρα όλα αυτά δεν τα κάνει για να εξοφλήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας και να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Η βασική της επιδίωξη είναι η χρηματοδότηση ενός νέου μεγάλου σκανδάλου διασπάθισης των χρημάτων των άλλων (δηλαδή των φορολογουμένων), να χρηματοδοτήσει τα συλλογικά ρουσφέτια των επαναπροσλήψεων κομματικών πελατών τους, δηλαδή των ελάχιστων απολύτως δικαιολογημένα απολυμένων δημοσίων υπαλλήλων. Γιατί για τους ανοργάνωτους σε κόμματα και συντεχνίες άνεργους του ιδιωτικού τομέα κανένας από την κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται. Έφθασαν μάλιστα στο σημείο να παρακάμπτουν και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και να νομοθετούν με κόστος «που κατεβάζει η κούτρα τους», κατά το κοινώς λεγόμενο, αλλά που ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. Έτσι, για παράδειγμα, στο σχέδιο νόμου που τιτλοφορείται «Εκδημοκρατισμός της διοίκησης - καταπολέμηση γραφειοκρατίας και ηλεκτρονική διακυβέρνηση - αποκατάσταση αδικιών και άλλες διατάξεις» –είπαμε το ΣΥΡΙΖΑspeak εννοεί τα αντίθετα από όσα πομπωδώς διακηρύσσει– το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους με την από 6.4.2015 έκθεσή του δεν τους χαρίζεται και τους αδειάζει επισημαίνοντας επί λέξει: «Ειδικά όσον αφορά στην εφαρμογή των διατάξεων του Κεφαλαίου 4 για την επαναφορά προσωπικού στην υπηρεσία, το εκτιμώμενο κόστος θα ανέλθει στο ποσό των 72.000.000 ευρώ περίπου ετησίως, σύμφωνα με το επισπεύδον Υπουργείο». Στο προηγούμενο ρουσφετολογικό νομοσχέδιο που τιτλοφόρησαν για να ξεγελάσουν τους αφελείς «Για την καταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρίσης», ενώ το επισπεύδον Υπουργείο εκτίμησε το κόστος μόλις στα 200 εκατ. Ευρώ, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους το υπολόγισε υπερδιπλάσιο.
Αυτά τα λεφτά δυστυχώς δεν φυτρώνουν στις φιστικιές της Αίγινας, όπου ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών περνούν τις διακοπές τους. Είναι ο κόπος και ο ιδρώτας των θυμάτων της κυβερνητικής θηριωδίας, δηλαδή της Ελλάδας που ακόμη –για πόσο δεν ξέρω– παράγει, των παραγωγών των φόρων, των ιδιωτικών υπαλλήλων, των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιχειρήσεων. Κι αυτοί αργά ή γρήγορα θα αντιδράσουν.


* Δημοσιεύθηκε στις 22/4/2015 στον ιστότοπο http://www.capital.gr/News.asp?id=2285037

Στην Παιδεία βιώνουμε ήδη το Grexit*


Το πολυνομοσχέδιο που πρόσφατα έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Παιδείας σηματοδοτεί μια σημαντική οπισθοχώρηση από τα λίγα δειλά βήματα προόδου που είχαν σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια και τα οποία επιχειρούσαν να συνδέσουν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με τα διεθνώς ισχύοντα. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις η χώρα εισέρχεται σε μια πορεία εκπαιδευτικού απομονωτισμού από τις διεθνείς εκπαιδευτικές εξελίξεις, ο οποίος αναμένεται να έχει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τραγικές συνέπειες για την ελληνική νεολαία.
Σε μια εποχή που όλες οι χώρες αναγνωρίζουν το εκπαιδευτικό τους σύστημα ως τον βασικό μοχλό δημιουργίας, ανάπτυξης και σχηματισμού ανθρώπινου κεφαλαίου, η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υιοθετεί αποτυχημένες συνταγές του παρελθόντος ξεπληρώνοντας γραμμάτια στο παρασιτικό και πελατειακό σύστημα που την έφερε στην εξουσία. Έτσι, χωρίς καμιά διαβούλευση:
● Καταργεί το σύστημα αξιολόγησης των σχολείων και των εκπαιδευτικών όταν σήμερα δεν υπάρχει ούτε μία προηγμένη χώρα στον κόσμο χωρίς τέτοιο σύστημα.[i] Μάλιστα βασικό κριτήριο για την επιλογή των νέων περιφερειακών διευθυντών εκπαίδευσης τους οποίους διόρισε προ ημερών η κυβέρνηση, επιλέγοντας από την πλούσια δεξαμενή των επαγγελματιών συνδικαλιστών, αποτέλεσαν τα «πιστοποιητικά αντίστασης» στις προσπάθειες εισαγωγής συστημάτων αξιολόγησης τα προηγούμενα χρόνια. Η επιλογή αυτή αγνοεί επιδεικτικά την ανάγκη για διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
● Καταργεί την τράπεζα θεμάτων στο Λύκειο, τοποθετώντας έτσι τη χώρα μας στη μικρή εκείνη μειονότητα των χωρών που ακόμα δεν έχουν εθνικό μηχανισμό εξετάσεων εκτός από τις εισαγωγικές εξετάσεις στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.[ii] Με την κατάργηση αυτή πλέον εκλείπει ο μοναδικός βασικός μηχανισμός ελέγχου κάλυψης της ύλης των μαθημάτων σε όλα τα σχολεία της επικράτειας, προς μεγάλη ικανοποίηση των καταληψιών, των «κοπανατζήδων» και των «λουφαδόρων» καθηγητών.
● Επαναφέρει τη συμμετοχή των φοιτητών στις διαδικασίες εκλογής όλων των ακαδημαϊκών οργάνων, κάτι που με το ποσοστό που προτείνεται (70%) δεν ισχύει πλέον σε κανένα άλλο σύστημα ανώτατης εκπαίδευσης πουθενά στην υφήλιο.[iii]
● Επεκτείνει την κομματική συναλλαγή και στον χώρο του σχολείου αφού πλέον οι διευθυντές των σχολικών μονάδων θα εκλέγονται από τους υφισταμένους τους. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις θα εκλέγονται διευθυντές εκείνοι που υπόσχονται ή απλώς υπονοούν ένα χαλαρό εργασιακό πλαίσιο ή εκείνοι οι οποίοι απλώς φέρουν το χρίσμα του εκλεκτού του «κόμματος». Δεν ενδιαφέρει το Υπουργείο Παιδείας το πώς θα αντιμετωπίζει ο νέος διευθυντής αυτούς που τον ψήφισαν και αυτούς που τον καταψήφισαν;
● Πολύ περισσότερο δε που εν συνεχεία οι εκλεγμένοι διευθυντές θα ψηφίζουν για τον διευθυντή εκπαίδευσης της περιφέρειάς τους. Έτσι ο κύκλος της συναλλαγής θα ολοκληρώνεται: Ο διευθυντής εκπαίδευσης της περιφέρειας θα κάνει ρουσφέτια στους εκπαιδευτικούς για να ψηφίσουν τον εκλεκτό τους διευθυντή που μετά θα ψηφίζει τους ίδιους. Η φαιοκόκκινη κυβέρνηση Τσίπρα δημιουργεί ένα καφκικό κάθετο σύστημα αδυσώπητης συναλλαγής που δεν το συναντά κανείς πουθενά στον κόσμο.[iv] Μοναδικό ιστορικό προηγούμενο η Πορτογαλία την εποχή της «Επανάστασης των Γαριφάλων», όπου εφαρμόστηκε από την τότε επαναστατική κυβέρνηση παρόμοιο σύστημα, το οποίο απέτυχε παταγωδώς και εγκαταλείφθηκε από την ίδια κακήν-κακώς.
● Καταργεί τις ρυθμίσεις για το άσυλο, καθιστώντας ξανά το ελληνικό πανεπιστήμιο κέντρο απόλυτης ανομίας και παραβατικότητας. Δεν υπάρχει προηγούμενο πανεπιστημίου στον πολιτισμένο κόσμο που το κεντρικό του κτίριο να καταλαμβάνεται επί τρεις εβδομάδες από μια ομάδα 14 ατόμων και κυβερνητικοί βουλευτές να θεωρούν ως «κατάλυση του ασύλου» την αποκατάσταση της νομιμότητας. Κάποιοι θεωρούν ότι οι θαυμαστές του Παλαιοκώστα, του Κουφοντίνα και του Ξηρού δικαιούνται άσυλο στους χώρους που οι φορολογούμενοι πληρώνουν για να σπουδάζουν τα παιδιά τους.
● Τέλος, καταργεί ουσιαστικά και τυπικά τα πρότυπα σχολεία, ζήτημα για το οποίο είχαμε ασχοληθεί σε προηγούμενο άρθρο μας.[v]

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι δυστυχώς η παιδεία έχει γίνει προνομιακός χώρος επίδειξης «αριστεροσύνης του τίποτα», η οποία εφαρμόζει καταδικασμένες συνταγές του παρελθόντος, επαναφέροντας το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε καταστάσεις από τις οποίες με μεγάλο κόπο απαλλαχθήκαμε μερικώς τα τελευταία χρόνια. Το χειρότερο όμως είναι πως σταδιακά το ήδη προβληματικό εκπαιδευτικό μας σύστημα αποκλίνει όλο και περισσότερο από τα στάνταρντ των προηγμένων εκπαιδευτικών συστημάτων του κόσμου. Έτσι οι νέοι Έλληνες θα χάνουν ολοένα και περισσότερο έδαφος στον παγκοσμιοποιημένο πλέον ανταγωνισμό.
Στην παιδεία η χώρα βιώνει ήδη ένα Grexit, το οποίο ίσως είναι για τη χώρα περισσότερο οδυνηρό και επώδυνο σε βάθος χρόνου από το επαπειλούμενο Grexit της οικονομίας. Μήπως πρέπει να εγκαταλείψουμε τη θαλπωρή του καναπέ μας και να αντισταθούμε σε μια τέτοια εφιαλτική προοπτική;

* Δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της Καθημερινής της 23ης Απριλίου 2015 http://www.kathimerini.gr/812429/opinion/epikairothta/politikh/sthn-paideia-viwnoyme-hdh-to-grexit



[i] http://goo.gl/hO7P5Y
[ii] http://goo.gl/dWJgxu
[iii] http://goo.gl/i66TIM
[iv] http://goo.gl/Jednf9
[v] http://goo.gl/gn3W9S

Τετάρτη 8 Απριλίου 2015

Πρότυπα σχολεία και ιδεοληψίες*



Ποιος θα επέλεγε να εγχειριστεί από έναν μέτριο χειρουργό ή να δει στην αγαπημένη ομάδα του έναν μέτριο προπονητή; Κι όμως, η αρχή «της χρυσής μετριότητας» είναι η διακηρυγμένη αρχή της κυβέρνησης στην εκπαίδευση.
Μπορεί ο υπουργός Παιδείας να δήλωσε ότι δεν καταργούνται τα πρότυπα σχολεία αλλά μέχρι στιγμής ουδείς γνωρίζει τον τρόπο εισαγωγής των μαθητών σε αυτά. Το θέμα παραμένει ανοιχτό και το Υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να ισορροπήσει μεταξύ αφενός των συμφερόντων της συντριπτικής πλειονότητας γονέων και μαθητών που αισθάνονται αβεβαιότητα και οργή εξαιτίας των κυβερνητικών παλινωδιών και αφετέρου να «κλείσει το μάτι» στα συνδικάτα των καθηγητών οι οποίοι, κυρίως λόγω ιδεοληψίας, δεν αισθάνονται άνετα με τα πρότυπα και τα πειραματικά σχολεία. Αλλά πρότυπα σχολεία χωρίς εξετάσεις μοιάζουν με ποδήλατο χωρίς ρόδες. Δεν έχουν καμία απολύτως έννοια χωρίς την ύπαρξη αυστηρής επιλογής του μαθητικού τους δυναμικού.
Η εύλογη απάντηση στο ερώτημα «γιατί χρειαζόμαστε τα πρότυπα σχολεία;» είναι ότι τέτοιου είδους θεσμοί ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των χωρών στον διεθνή καταμερισμό εργασίας μέσω της πρόωρης ανίχνευσης, αξιοποίησης, προσέλκυσης και διατήρησης ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού. Δεν υπάρχει προηγμένη χώρα που να μην έχει εφαρμοστεί αντίστοιχος θεσμός προτύπων σχολείων. Στην Αγγλία υπάρχουν, λ.χ., τα Grammar Schools, ενώ στη Γερμανία τα Gymnasiums. Ακόμη και στην πρώην Σοβιετική Ένωση οι κομμουνιστές είχαν δημιουργήσει τα special schools, με σκοπό τη δημιουργία ενός μηχανισμού έγκαιρης διάγνωσης και αξιοποίησης των μαθητών με ιδιαίτερες πνευματικές ικανότητες. Η χώρα μας με τη γενικότερη αποστροφή των εκπαιδευτικών θεσμών της και των πανίσχυρων εκπαιδευτικών συντεχνιών προς τον ανταγωνισμό υπονομεύει τους προικισμένους με ταλέντα και δεξιότητες μαθητές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο υπονομεύει τον εαυτό της υποθηκεύοντας το μέλλον της. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατατάσσεται μόλις στην 50ή θέση στον τομέα της αποτελεσματικής διαχείρισης και αξιοποίησης ταλέντων κατά τον παγκόσμιο δείκτη ανταγωνιστικότητας ταλέντων (GTCI)[i].
Ένα δεύτερο επιχείρημα είναι ότι τα πρότυπα σχολεία διευρύνουν τις διαθέσιμες επιλογές γονέων και μαθητών στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. Η Ελλάδα είναι, πάλι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, μια χώρα της οποίας το εκπαιδευτικό σύστημα χαρακτηρίζεται από τον μικρότερο βαθμό ποικιλίας δημόσιων σχολείων και άρα διαθέσιμων επιλογών σε ειδικές ομάδες μαθητών ώστε να καλλιεργήσουν τα ιδιαίτερα ταλέντα και τις κλίσεις τους.[ii] Θα μπορούσε βέβαια να αντιτείνει κανείς πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί στο πλαίσιο του ενιαίου (comprehensive) σχολείου για όλους τους μαθητές. Όμως είναι σαφές πως πρόκειται για μια ιδιαίτερα ακριβή επιλογή, την οποία τα δημόσια οικονομικά της χώρας αλλά και πολύ πιο αναπτυγμένων χωρών δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξουν. Έτσι προκρίνεται η ανάπτυξη πολλαπλών τύπων σχολείων για να καλύψουν ειδικά ταλέντα μαθητών.
Ένα τρίτο επιχείρημα υπέρ της διατήρησης των προτύπων σχολείων είναι η τεράστια αποδοχή του θεσμού από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, δηλαδή τους γονείς και τους μαθητές, τους οποίους μονίμως στην Ελλάδα αγνοούμε, λες και το εκπαιδευτικό σύστημα υπάρχει για να ικανοποιεί τα συντεχνιακά αιτήματα των δασκάλων και καθηγητών. Έτσι ενώ το 2013 η ζήτηση εκφρασμένη ως η αναλογία αιτήσεων προς προσφερόμενες θέσεις για τα πρότυπα σχολεία ήταν 3,1:1, το επόμενο έτος η σχετική αναλογία εκτοξεύθηκε σε 3,9:1 σημειώνοντας αύξηση κατά 25%.[iii] Είναι βέβαιο πως η αύξηση της ζήτησης λειτούργησε τουλάχιστον εν μέρει εις βάρος των μεγάλων ιδιωτικών σχολείων, τα οποία ο νέος υπουργός Παιδείας με ειλικρίνεια αναγνώρισε κατά τις Προγραμματικές Δηλώσεις της κυβέρνησης ότι είχαν μετατραπεί στα «καλά σχολεία της χώρας». «Στην εποχή μου τα καλά σχολεία ήταν τα δημόσια σχολεία, ενώ σήμερα καλά σχολεία θεωρούνται τα ιδιωτικά σχολεία» ανέφερε συγκεκριμένα. Και πράγματι έτσι είναι. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στα δημοσιευμένα στοιχεία. Στο χρονικό διάστημα από το 1986, δηλαδή τη σχολική χρονιά μετά την κατάργηση των πρότυπων σχολείων, μέχρι και το 2009, τη χρονιά δηλαδή που ενέσκηψε η οικονομική κρίση στη χώρα, τα ιδιωτικά σχολεία αύξησαν το μερίδιο της συμμετοχής τους στο μαθητικό πληθυσμό κατά περίπου 43,6% σε βάρος φυσικά του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος.[iv]
Μήπως όμως με την κατάργηση των πρότυπων σχολείων μειώθηκε τουλάχιστον η κοινωνική ανισότητα στην εκπαίδευση, όπως επαγγέλλονταν οι λαϊκιστές του ΠΑΣΟΚ και των κομμάτων της αριστεράς; Ούτε αυτό φαίνεται να ισχύει. Όπως προκύπτει από τον παρακάτω Πίνακα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, ενώ τη χρονιά κατάργησης των πρότυπων σχολείων οι μισοί περίπου πρωτοετείς φοιτητές των ΑΕΙ προέρχονταν από οικογένειες χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου και άρα κατά τεκμήριο και χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου, το 2008 μόλις ένας στους δέκα πρωτοετείς φοιτητές προερχόταν από τα αντίστοιχα στρώματα.[v] Αυτό εν μέρει οφείλεται βεβαίως και στη μείωση στον γενικό πληθυσμό των ατόμων με χαμηλή εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, ενώ σύμφωνα με σχετικές εκθέσεις του ΟΟΣΑ μεταξύ του 1971 και του 1991 υπήρξε μείωση των ατόμων με εκπαίδευση δημοτικού ή και μικρότερη κατά 2,8 φορές, η αντίστοιχη μείωση στην εκπροσώπηση των πρωτοετών φοιτητών που προέρχονται από τις οικογένειες αυτές μεταξύ των ετών 1985 και 2005 ήταν μικρότερη κατά 4,2 φορές.[vi] Ενώ, με άλλα λόγια, μεσολάβησε η μαζικοποίηση του συστήματος της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας (και με την ίδρυση πολλών νέων ΑΕΙ), ο «εκδημοκρατισμός» του ελληνικού Πανεπιστημίου (με το νόμο 1268/82, γνωστό και ως νόμο πλαίσιο) και η κατάργηση όλων των σχολείων της «ελίτ» (με την κατάργηση όλων των προτύπων το 1983), το εκπαιδευτικό μας σύστημα έγινε περισσότερο κοινωνικά επιλεκτικό εξυπηρετώντας τα συμφέροντα όχι των φτωχών αλλά των ευκατάστατων κοινωνικών στρωμάτων. Όπως αποδεικνύει η οικονομική ανάλυση ελάχιστα από τα χρήματα που δαπανά το κράτος για την εκπαίδευση πηγαίνουν στους φτωχούς. Αυτή είναι και η μόνιμη παρενέργεια όλων των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής που στηρίζονται στη μεσολάβηση πολιτικών και γραφειοκρατικών μηχανισμών και δεν επιδοτούν απευθείας εκείνους που πραγματικά έχουν ανάγκη. Δεν ενισχύουν τους φτωχούς αλλά τα μεσαία και εύρωστα οικονομικά στρώματα που διαθέτουν τους μηχανισμούς πληροφόρησης και πρόσβασης στη γραφειοκρατία. Άρα οι λόγοι θα πρέπει να αναζητηθούν αλλού, καθώς τα αίτια είναι βαθύτερα από αυτά που κοινότοπα συνήθως διακινούνται από τις κομματικές και συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες. Άλλωστε και μόνο το πλήθος των προτύπων σχολείων (μόλις 60 σε όλη τη χώρα) σε σχέση με το σύνολο των σχολείων της χώρας (περίπου 12.500) και με μόνο οδηγό τη λογική θα μπορούσε να οδηγήσει κάποιον στο συμπέρασμα ότι δεν είναι δυνατόν να αποδίδεται η έλλειψη κοινωνικής δικαιοσύνης του εκπαιδευτικού μας συστήματος στα πρότυπα σχολεία.
Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως η κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που δείχνει ότι ακολουθεί στα πρώτα της βήματα. Τα πρότυπα σχολεία είναι ανάγκη να αποτελέσουν ένα εκτεταμένο δίκτυο σχολείων σε όλες τις περιφέρειες της χώρας ώστε όλα τα παιδιά, και όχι μόνο αυτά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, με ιδιαίτερες πνευματικές ικανότητες και χαρίσματα να μπορούν να αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητές τους αυτές μέσα στο δημόσιο σύστημα χωρίς οι γονείς τους να αναγκάζονται να καταφεύγουν, εάν φυσικά έχουν την οικονομική δυνατότητα, στα ιδιωτικά σχολεία. Η οικονομική αδυναμία των γονέων ή η έλλειψη κατάλληλων σχολείων υποδοχής δεν πρέπει να είναι οι αιτίες που θα εμποδίσουν την πρόοδο παιδιών που ξεχωρίζουν. Σε αυτά τα φωτισμένα μυαλά μπορεί να ελπίζει η χώρα για να ξεφύγει από την υστέρηση και το περιθώριο.
Σκοπός της εκπαίδευσης δεν μπορεί να είναι η «σφαγή» των αρίστων, αλλά, όπως συμβαίνει γενικότερα στην πραγματική ζωή, η παροχή σε όλα τα παιδιά του δικαιώματος της επιλογής και της ευκαιρίας να αναπτύξουν τα ιδιαίτερα ταλέντα τους και τις άνισες δυνατότητές τους. Ο πλούτος μιας χώρας είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο που επιτρέπει αυτή να δημιουργηθεί μέσω των εκπαιδευτικών θεσμών της.

* Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της 8ης Απριλίου 2015.




[i] http://goo.gl/MBUe4U
[ii] OECD (2010c). Indicator D5: What school choices are available and what measures do countries use to promote or restrict school choice? Στο Education at a glance 2010: OECD indicators. Paris: OECD Publishing. Ανακτήθηκε από http://goo.gl/Cu97UT
[iii] http://goo.gl/1a1nYh

Πέμπτη 2 Απριλίου 2015

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΑΡΑΚΜΗΣ*


Με το άρθρο 29 παρ. 6 του νομοσχεδίου που τιτλοφορείται «Εκδημοκρατισμός της διοίκησης - Καταπολέμηση Γραφειοκρατίας και Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση - Αποκατάσταση Αδικιών και άλλες διατάξεις» του Yπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, του οποίου αναπληρωτής υπουργός είναι ο Γ. Κατρούγκαλος καταργείται το άρθρο 42 του ν. 4250/2014. Το άρθρο 42 προέβλεπε τον επανέλεγχο των δικαιολογητικών όσων έχουν μετατραπεί οι συμβάσεις τους από ορισμένου χρόνου σε αορίστου κυρίως με το ΠΔ 164/2004, γνωστό και ως διάταγμα Παυλόπουλου, με το οποίο το πελατειακό κράτος μονιμοποίησε τους κομματικούς φίλους του.
Λίγα λόγια γι’ αυτό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την παραπάνω διάταξη αποφάσισε να ελέγξει ουσιαστικά, εάν εκείνο το τεράστιο συλλογικό ρουσφέτι πληρούσε τουλάχιστον τις προϋποθέσεις της νομιμότητας (δεν χρησιμοποιήθηκαν πλαστά έγγραφα κ.ο.κ.). Ο έλεγχος των μονιμοποιήσεων των συμβασιούχων στο Δημόσιο ήταν λοιπόν μια πράξη δικαιοσύνης και ξεχωριστής γενναιότητας, διότι εκτός των άλλων έθετε τέρμα σε μια περίοδο διακομματικής ατιμωρησίας των «πελατών» των κομμάτων οδηγώντας τους ενόχους σε απόλυση και στον Εισαγγελέα.
Σε ηθικό επίπεδο το θέμα είναι μείζον. Εντυπωσιάζει βεβαίως η υποκριτική διάθεση και η κουτοπονηρία με την οποία ένα φαινόμενο συλλογικής διαφθοράς αντιμετωπίστηκε από την πλειονότητα των πολιτών.
Στον νόμο Μητσοτάκη εναντιώθηκε ό,τι πιο αναχρονιστικό και αντιδραστικό υπάρχει στον δημόσιο βίο της χώρας. Όλο το ισχυρότατο αντιμεταρρυθμιστικό κατεστημένο της παρακμής (ΠΟΕ-ΟΤΑ, πολλοί αριστεροδεξιοί δήμαρχοι, η Δούρου κ.ο.κ.) υπεραμύνθηκε του πιο άθλιου και διεφθαρμένου πελατειακού συστήματος με πρόσχημα την αξιολόγηση που προωθούσε ο τότε υπουργός. Οι αντιδράσεις επιχείρησαν να αποτρέψουν τον έλεγχο των μονιμοποιήσεων των πρώην συμβασιούχων. Στο θέμα αυτό μεγαλούργησαν οι κομματικές και δημοτικές συμμορίες. Είναι βέβαιο δηλαδή ότι ο επανέλεγχος των μονιμοποιήσεων που έγιναν με βάση το άρθρο 11 του Π.Δ. 164/2004 θα έβγαζε …πολλούς λαγούς. Χιλιάδες συμβασιούχοι μονιμοποιήθηκαν χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις που όριζε η νομοθεσία. Δηλαδή μονιμοποιήθηκαν παραβιάζοντας τον νόμο με συνεργούς αυτών τούς τοπικούς άρχοντες, τους συνδικαλιστές και τα κομματικά επιτελεία. Τα παιδιά και οι παρατρεχάμενοι του κομματικού συστήματος παρέκαμψαν το ΑΣΕΠ και κατέλαβαν αναξιοκρατικά και παράνομα χιλιάδες θέσεις στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα εις βάρος άλλων περισσότερο άξιων αλλά χωρίς κομματική ταυτότητα ή γνωριμίες.
Το θέμα λοιπόν του ελέγχου από μηδενική βάση των μονιμοποιήσεων ήταν κρίσιμο και από αυτό θα κρινόταν εν πολλοίς το εάν η χώρα θα ήταν σε θέση να απαγκιστρωθεί ή όχι από τα δίχτυα του κομματικού-πελατειακού συστήματος που την οδήγησε στην καταστροφή. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι η καινούργια κυβέρνηση που αποτελεί την πιο χυδαία και αυθεντική έκφραση αυτού του κατεστημένου της κοινωνικής συνενοχής στην ανομία σπεύδει να καταργήσει τον νόμο Μητσοτάκη.
Η υπόθεση που είχε μεταξύ άλλων αναλάβει ο Γ. Κατρούγκαλος και είδε το φως της δημοσιότητας για λογαριασμό του Δήμου Λάρισας είναι συναφής. Ο Δήμος Λάρισας, όπως πολλοί ακόμη δήμοι και φορείς του Δημοσίου, αρνήθηκε να στείλει στοιχεία των φακέλων των ελεγχόμενων υπαλλήλων, ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ακύρωσε ορθότατα την απόφαση του Δήμου και η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ανέθεσε την υπόθεση στο γραφείο Κατρούγκαλου πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του για να ασκήσει προσφυγή στην Επιτροπή του άρθρου 152 του Kώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. Επισημαίνεται δε ότι στην απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής γίνεται ειδική μνεία στα προσόντα και στις ικανότητες του νυν αναπληρωτή υπουργού. Επί της προσφυγής που ασκήθηκε η Επιτροπή του άρθρου 152 δεν αποφάνθηκε άρα αυτή θεωρείται απορριφθείσα σιωπηρώς. Μετά την υπουργοποίησή του η πρώην συνεργάτης τού νυν αναπληρωτή υπουργού έστειλε επιστολή στον Δήμο με σχετική ενημέρωση για την πορεία της υποθέσεως και την πρόταση να ασκηθεί κατά της σιωπηρής απορρίψεως αίτηση ακυρώσεως. Η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ανέθεσε στην πρώην συνεργάτιδα του Κατρούγκαλου την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατά της σιωπηρής αρνήσεως.
Αλλά, όπως ελέχθη, ο κ. Κατρούγκαλος, που ως υπουργός έχει τη νομοθετική πρωτοβουλία, προωθεί με την παραπάνω διάταξη τη νομοθετική κατάργηση της σχετικής διάταξης με αποτέλεσμα η αιτήσεως ακυρώσεως που θα καταθέσει η πρώην συνεργάτης του να καταστεί άνευ αντικειμένου και ο Δήμος Λάρισας να δικαιωθεί.
Είναι αδιανόητο να μην αντιλαμβάνεται ένας έμπειρος νομικός το ηθικό ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων που συντρέχει στο πρόσωπό του. Να μην αντιλαμβάνεται ακόμη ότι διαφθορά δεν υπάρχει μόνο όταν υπάρχει χρηματισμός. Είναι συνάρτηση της διακριτικής ευχέρειας που έχει ένας πολιτικός να λαμβάνει αποφάσεις οι οποίες μπορεί να ωφελήσουν λίγους ή πολλούς εις βάρος άλλων, ανεξαρτήτως εάν αυτός έχει προσωπικό οικονομικό όφελος.

* Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική Athens Voice στις 25/3/2015. http://www.athensvoice.gr/article/city-news-voices/πολιτικη/φαινόμενα-παρακμής

"Άκουσα πως τίποτε δεν θέλετε να μάθετε", κυρία Υπουργέ*


Μια από τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ήταν και ο νόμος 4321/2015 με τον βαρύγδουπο πλην παραπλανητικό τίτλο «Ρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας». Πολλές αντιδράσεις σημειώθηκαν και η κριτική εστιάστηκε κυρίως στη διάταξη του άρθρου 21 του νόμου που κατά τη γνώμη έγκριτων νομικών, φοροτεχνικών, συνδέσμων επιχειρήσεων, αρκετών φορέων της αγοράς, ου μην αλλά και της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, παραβιάζει το Σύνταγμα, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και επιδεινώνει από απόψεως ταμειακής ρευστότητας την ήδη δυσχερή θέση πολλών ελληνικών επιχειρήσεων.

Περί τίνος πρόκειται: Με τη διάταξη του άρθρου 21 του νέου νόμου τροποποιήθηκε η ούτως ή άλλως προβληματική για τις επιχειρήσεις διάταξη του Κ.Φ.Ε. για τις μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες. Πιο συγκεκριμένα η παρ. ιγ΄ του άρθρου 23 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος ορίζει μεταξύ άλλων ότι στις εισαγωγές αγαθών και στην παροχή υπηρεσιών από χώρες μη συνεργάσιμες στον φορολογικό τομέα και χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (δηλαδή χώρες με μηδενική φορολογία ή φορολογία επί των κερδών ή των εισοδημάτων ίση ή κατώτερη του 50% του ελληνικού συντελεστή φορολογίας των νομικών προσώπων) θα καταβάλλεται παρακρατούμενος φόρος που αντιστοιχεί στον φορολογικό συντελεστή φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων επί του συνόλου της δαπάνης (σήμερα ο φορολογικός συντελεστής για τα νομικά πρόσωπα είναι 26%). Οι φορολογούμενοι-εισαγωγείς θα έχουν ένα τρίμηνο μετά την πραγματοποίηση της συναλλαγής για να αποδείξουν ότι πρόκειται περί συνήθους συναλλαγής σε τρέχουσες τιμές. Διαφορετικά, οι δαπάνες αγοράς των αγαθών δεν θα λογίζονται ως έξοδα που εκπίπτουν κατά τον προσδιορισμό της φορολογίας εισοδήματος.

Ο σκοπός του νομοθέτη είναι η με την παραπάνω διάταξη καταπολέμηση των τριγωνικών συναλλαγών και της φοροδιαφυγής. Βεβαίως η πρόβλεψη αυτή υπήρχε και στην προϊσχύσασα μορφή της περίπτωσης ιγ΄ του άρθρου 23 του Κ.Φ.Ε, όταν επρόκειτο για δαπάνες που καταβάλλονταν προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είτε ήταν φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο είτε υπέκειτο σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Οι κρίσιμες και ουσιαστικές αλλαγές με την επίμαχη διάταξη είναι οι εξής:

α) με τη νέα ρύθμιση κάθε επιχείρηση θα πρέπει να καταβάλει παρακρατούμενο φόρο επί του συνόλου της δαπάνης ύψους 26%, και

β) εφόσον εντός τριμήνου από τη συναλλαγή αποδείξει ότι πρόκειται περί συνήθους συναλλαγής σε τρέχουσες τιμές αγοράς θα επιστρέφεται στην επιχείρηση αζημίως για το Δημόσιο ο παρακρατηθείς φόρος.

Η νέα ρύθμιση είναι άκρως προβληματική, τόσο από οικονομική όσο και από νομική άποψη1,  για τους εξής λόγους:
– Παραβιάζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της φορολογικής ισότητας. Το Σύνταγμα επιτάσσει τη φορολόγηση με βάση τη φοροδοτική ικανότητα και από το Σύνταγμα επιβάλλεται με αυστηρότητα η όμοια φορολογική αντιμετώπιση των φορολογουμένων που βρίσκονται αντικειμενικά στην ίδια κατάσταση και η ανόμοια φορολογική αντιμετώπιση φορολογουμένων που βρίσκονται σε διαφορετική. Κριτήριο συνεπώς του πόσο φόρο θα πληρώσει κάποιος δεν είναι η χώρα προέλευσης των προϊόντων που αγοράζει ή των υπηρεσιών που λαμβάνει αλλά το ύψος του καθαρού εισοδήματος. Στην προκειμένη περίπτωση ο έμπορος που εισάγει για παράδειγμα ξυλεία από την Βουλγαρία βρίσκεται ανεπίτρεπτα σε δυσμενέστερη θέση από τον έμπορο που εισάγει ξυλεία από τη Σουηδία ή προμηθεύεται ξύλα από το εσωτερικό της χώρας.

– Οδηγεί σε ευθεία νόθευση του ανταγωνισμού. Ευνοούνται εισαγωγικές εταιρείες και εταιρείες που προμηθεύονται τα προϊόντα τους από την εγχώρια αγορά έναντι άλλων εισαγωγικών εταιρειών με μόνο κριτήριο τη χώρα προέλευσης των ομοειδών προϊόντων που εμπορεύονται.

– Παραβιάζεται η Συνθήκη για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία απαγορεύει την επιβολή δασμών ή άλλων φορολογικών επιβαρύνσεων ισοδυνάμου αποτελέσματος.

– Αντιστρέφεται το βάρος της απόδειξης και καλείται ο φορολογούμενος να αποδείξει αρνητικό γεγονός. Η εικονικότητα μιας συναλλαγής θα πρέπει να προκύψει από τον φορολογικό έλεγχο. Το βάρος της απόδειξης το φέρει η φορολογική Αρχή, όχι ο φορολογούμενος, ο οποίος χωρίς καμιά ένδειξη ότι έχει διαπράξει φοροδιαφυγή καλείται να καταβάλει παρακρατούμενο φόρο, ακόμη κι αν είναι σε θέση να αποδείξει αμέσως ότι πρόκειται για νόμιμη συναλλαγή. Όμως η αντιστροφή του βάρους αποδείξεως εις βάρος του φορολογουμένου απαγορεύεται επίσης από το Σύνταγμα.

– Κατ’ ουσίαν πρόκειται για ένα καλά μελετημένο κυβερνητικό κόλπο αφαίμαξης της αγοράς για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις του υδροκέφαλου και αδηφάγου πελατειακού κράτους που δεν επιθυμούν επ’ ουδενί να περιορίσουν. Με την επίμαχη διάταξη και με φθηνό πρόσχημα την καταπολέμηση των τριγωνικών συναλλαγών η κυβέρνηση επιδιώκει να προβεί σε άτυπο και, το χειρότερο, άτοκο εσωτερικό δανεισμό εις βάρος των εισαγωγικών επιχειρήσεων. Επισημαίνουμε ότι η άτοκη επιστροφή χρημάτων από το Δημόσιο ισοδυναμεί σύμφωνα με τη νομολογία του ΕΔΑΔ και του ΣτΕ με επιβολή φόρου. Και τα ποσά που θα παρακρατηθούν δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία επιμελητηρίων της Βορείου Ελλάδος, μόνο από τη Βουλγαρία οι εισαγωγές των ελληνικών επιχειρήσεων υπερβαίνουν σε αξία τα 4 δισ. ευρώ ενώ οι εισαγωγές πετρελαιοειδών από την Σαουδική Αραβία αγγίζουν το 1,3 δισ. ευρώ. Επίσης, όταν οι υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα ξεπερνούν σήμερα τα 3,1 δισ. ευρώ και με δεδομένη την έλλειψη ρευστότητος στα ταμεία του κράτους (αλλά και φερεγγυότητας αυτού), είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς ότι το Δημόσιο θα επιστρέψει στις επιχειρήσεις εντός τριμήνου τους φόρους που θα παρακρατεί;

– Το μέτρο πλήττει καίρια την ήδη πελιδνή ρευστότητα της αγοράς, θα οδηγήσει σε κλείσιμο ή οικονομικό μαρασμό χιλιάδες εισαγωγικές επιχειρήσεις και θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την περαιτέρω ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Ταυτοχρόνως όμως θα πλήξει και τις ελληνικές εξαγωγές διότι μεγάλο ποσοστό των εισαγόμενων πρώτων υλών μεταποιούνται και επανεξάγονται ως έτοιμα ελληνικά προϊόντα. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν το δυσβάστακτο κόστος και μπροστά στο φάσμα της χρεωκοπίας θα προτιμήσουν να μεταφέρουν μέρος ή το όλον της δραστηριότητάς τους στις γειτονικές βαλκανικές χώρες που διακρίνονται, αν μη τι άλλο, για το ευνοϊκό προς τις ξένες επενδύσεις θεσμικό περιβάλλον τους (σταθερό θεσμικό πλαίσιο, χαμηλή φορολογία, επενδυτικά κίνητρα κοκ.).

– Τέλος, δεν θα πρέπει κανείς να υποτιμά τις αντιδράσεις των γειτονικών χωρών σε ένα μέτρο που κατ’ ουσίαν επιβάλλει δασμούς στα προϊόντα τους. Ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσωφ προειδοποίησε ήδη την κυβέρνηση για την επιβολή αντιμέτρων από μέρους της Βουλγαρίας.
Στην οικονομία ένα κυβερνητικό μέτρο, μια παρέμβαση, δεν έχει ποτέ μια μόνο συνέπεια αλλά σχεδόν πάντοτε οδηγεί σε αλληλουχία συνεπειών. Στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορώ να σκεφθώ με ποιο τρόπο ένα τόσο καταστροφικό μέτρο θα «επανεκκινήσει την οικονομία». Μάλλον πρόκειται για ευφημισμόν. 

* "Άκουσα πως τίποτε δεν θέλετε να μάθετε" τιτλοφορείται ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα του Μπέρτολντ Μπρεχτ. Σημαντική μελετήτρια και μεταφράστρια του έργου του Μπρεχτ είναι η αναπληρώτρια Υπουργός Οικονομικών. 

1 Σοβαρές επιφυλάξεις διατύπωσε επί του άρθρου 21 και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο capital.gr. http://www.capital.gr/News.asp?id=2270299

Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2015

"ΌΣΑ ΛΕΣ ΤΩΡΑ ΠΑΠΑΣ ΔΙΑΚΟΣ ΔΕΝ ΜΑΣ ΤΑΛΕΓΕΣ"*


Για πέντε χρόνια η αντιμεταρρυθμιστική ρητορεία επισκίαζε τα πάντα.
Οι φωνές της λογικής κατηγορούντο ως "ξενόδουλοι", "γερμανοτσολιάδες", "νενέκοι" κλπ.. Πρωταγωνιστές του αντιμνημονίου, αρχικώς (αλλά και οψίμως ως πρωθυπουργός της τελευταίας περιόδου) ο Σαμαράς και οι δεξιοί εθνολαϊκιστές του ομού μετά του Τσίπρα και των αριστερών εθνολαϊκιστών του και των λοιπών άκρων ένθεν κακείθεν.
Την Παρασκευή, αλλά κυρίως σήμερα με το ιστορικό "ηλεχτρονικό μήνυμα ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας" Βαρουφάκη (έτσι θα το αποκαλεί η νέα ορολογία το mail) και την κατ΄αρχήν απόδοχή του από το Eurogroup, το αντιμεταρρυθμιστικό μέτωπο υπέστη συντριπτικό πλήγμα.
Απολύτως αναμενόμενο. H απευκτέα στιγμή που τρομάζει περισσότερο τα πάσης φύσεως αριστερά κινήματα είναι, το δίχως άλλο, η στιγμή που καλούνται να κυβερνήσουν. Καλούνται να εφαρμόσουν κάτι που εμφάνιζαν ως "πρόγραμμα" και το οποίο είναι αδύνατο να εφαρμοστεί στην πραγματική ζωή.
Αυτό συνέβη και με το ΣΥΡΙΖΑ. Η προσγείωση υπήρξε απότομη.
Υπάρχουν δύο κυρίως ήδη ουτοπικών προγραμμάτων: τα πρώτα, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν αλλά δεν μπορούν να συγκεντρώσουν την απαραίτητη πολιτική πλειοψηφία που απαιτείται για την εφαρμογή τους, τα δεύτερα, δεν θα μπορούσαν να εφαρμοστούν ακόμη κι αν όλοι συμφωνούσαν να εφαρμοστούν. Στη δεύτερη αυτή κατηγορία ανήκουν όλα τα αριστεροσοσιαλιστικά προγράμματα.
Επί της ουσίας πάντως ο κίνδυνος για τη χώρα δεν απομακρύνεται. Στις κυβερνητικές προτάσεις γίνεται αορίστως λόγος για καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, της διαπλοκής, της διαφθοράς, του λαθρεμπορίου, στην ανασυγκρότηση του δημοσίου τομέα (οι άλλοι το λέγανε "επανίδρυση του κράτους"), δηλαδή ευχολόγια, δε γίνεται όμως λόγος α) για το πώς θα επιτευχθεί ανάπτυξη, η οποία είναι το κυρίως ζητούμενο και προϋποθέτει μεταρρυθμίσεις που θίγουν το πελατειακό κράτος και τις πιο σκοτεινές δομές του αλλά και β) πώς θα ευρεθούν 10,37 δις € έως τις 8/5, 11,6 δις € έως τις 20/7 και 7,36 δις € έως 21/12. Όσο κι αν υφαρπάξουν τα "αποθεματικά" κάποιων ασφαλιστικών ταμείων - ό,τι δηλαδή έκανε και η κυβέρνηση Καραμανλή με τα δομημένα ομόλογα- τα λεφτά που υπάρχουν είναι λίγα και ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά.

*Λαϊκή παροιμία

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2015

O "αλκοολικός"

Kάποιος πενηντάρης αλκοολικός αντιμετώπιζε μεγάλα οικονομικά προβλήματα. 
Αποφάσισε λοιπόν να καταγράψει τα καθημερινά έξοδά του σ΄ένα χαρτί για να δει τι μπορεί να περικόψει. Άρχισε λοιπόν να γράφει: "Δύο κιλά κρασί 7 €, φαγητό 5 €, γάλα 1,5 €, μετακίνηση 4 €, λογαριασμοί (νερού, τηλεφώνου, ρεύματος) 5 €, ένδυση 1 €, φάρμακα 1 € κοκ.". 
Επειδή όμως ο προϋπολογισμός του παρέμενε ελλειμματικός άρχισε τις περικοπές: "Δύο κιλά κρασί 7 €, φαγητό 4 €, μετακίνηση 2,4 €, λογαριασμοί (νερού, τηλεφώνου, ρεύματος) 4 €, ένδυση 1€, φάρμακα 1 €". Και πάλι όμως δεν έβγαινε και δοκίμασε μια νέα αναθεώρηση: "Δύο κιλά κρασί 7 €, φαγητό 3 €, μετακίνηση 2,4 €, λογαριασμοί (νερού, τηλεφώνου, ρεύματος) 3 €, φάρμακα 0,5 €". 
Ολημερίς κι ολονυκτίς προσπαθούσε να μαζέψει τα οικονομικά του αλλά τα έξοδά του από ένα σημείο και πέρα ήταν ανελαστικά. Άρχισε τότε να κατηγορεί το μανάβη της γειτονιάς του, τον ΟΑΣΑ, τον ΟΤΕ, τη φαρμακοβιομηχανία και τους ... Γερμανούς. Να μειώσει την κατανάλωση του κρασιού ούτε καν του πέρασε από το μυαλό.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ελλάδα. Ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα της οικονομίας μας είναι κυρίως το μέγεθος και η κακή ποιότητα του δημοσίου που χρόνια δανειζόταν για να μπορεί να διογκώνεται με αντιστρόφως ανάλογη αποτελεσματικότητα, εκτρέφοντας γραφειοκρατία, κομματικά και συντεχνιακά δίκτυα, διαφθορά και ελλείμματα, επιχειρούμε να λύσουμε το πρόβλημα, όπως και ο αλκοολικός του παραδείγματος, αγνοώντας τη βασική αιτία της κακοδαιμονίας μας, τη βασική αιτία της οικονομικής, ηθικής και πολιτικής κρίσης μας που δεν είναι άλλη από το υπερτροφικό, σπάταλο, πελατειακό και κομματικό κράτος.

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2015

ΡΗΤΡΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ*


Δεν υπάρχει εχέφρων πολίτης που να θέλει την αποτυχία της Κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις της με τους δανειστές μας. Αποτυχία της κυβέρνησης σημαίνει αποτυχία της χώρας. Επίσης είναι φανερό ότι οι εταίροι μας είναι διατεθειμένοι να μας βοηθήσουν, όπως το έκαναν μέχρι τώρα και όπως έχουν δεσμευθεί ότι θα το κάνουν ήδη από το 2012, ασχέτως εάν το τελευταίο αποκρύπτεται.
Το ερώτημα είναι εμείς τι θα κάνουμε. Και αυτά που μέχρι σήμερα έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση είτε δεν είναι αρκετά είτε οδηγούν στον αντίθετο, από τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος, δρόμο.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, όπως και οι προκάτοχοί τους φαίνεται εσφαλμένα να δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους από την προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Αλλά το χρέος το δημιούργησαν οι δομικές ατέλειες της ελληνικής οικονομίας, οι θεσμικές αγκυλώσεις της και το σπάταλο πελατειακό κράτος που για δεκαετίες «παρήγαγε» ελλείμματα και πλασματική ευημερία. Η κυβέρνηση στα λόγια υπόσχεται ανάπτυξη, αλλά η ανάπτυξη δεν είναι συμβατή με τα ισχυρά πελατειακά-κομματικά δίκτυα των συντεχνιών του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, με την υπερμεγέθη γραφειοκρατία, με την υψηλή φορολογία, με την αναστολή των ιδιωτικοποιήσεων, με τη σκλήρυνση της αγοράς εργασίας.
Για να είναι λοιπόν βιώσιμο το χρέος πρέπει να αρθούν χωρίς καθυστέρηση οι αιτίες δημιουργίας του. Να προωθηθούν χωρίς καθυστέρηση οι μεταρρυθμίσεις που όχι μόνο είναι σε θέση να απελευθερώσουν τις δημιουργικές δυνάμεις της ελληνικής οικονομίας και να επανεκκινήσουν την παραγωγική διαδικασία, αλλά να αποτελέσουν «καθεστωτική» μεταβολή, αντικαθιστώντας το κρατικοδίαιτο παρεοκρατικό μοντέλο της μεταπολίτευσης που στηρίχθηκε στα κομματικά και πελατειακά δίκτυα με μια εξωστρεφή οικονομία που θα στηρίζεται στον παραγωγικό και πρωτοπόρο επιχειρηματία.
Και η νέα κυβέρνηση έχει τώρα μοναδική ευκαιρία να το πράξει. Δεν κουβαλά, ως συλλογικός φορέας, τις δουλείες και τις δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ προς κατεστημένα επιχειρηματικά κέντρα και ομάδες συντεχνιακών συμφερόντων και έχει προαναγγείλει ότι θα συγκρουστεί με ό,τι κρατά τη χώρα στην παρακμή.
Μπορεί οι πρώτες εξαγγελίες για τα εκπαιδευτικά θέματα, τα εργασιακά και τις ιδιωτικοποιήσεις να ήσαν εντελώς ατυχείς και μάλλον ο απόηχος της προεκλογικής περιόδου, αλλά χρόνος ακόμα υπάρχει, δεν έχουμε φτάσει καν στις προγραμματικές δηλώσεις. Εδώ μέχρι και η πρώην αντάρτισσα πόλεων, η πρόεδρος της Βραζιλίας Βίλμα Ρούσεφ μπροστά στη σκληρή πραγματικότητα εγκατέλειψε τις σοσιαλιστικές πομφόλυγες και υιοθέτησε ένα ξεκάθαρα φιλελεύθερο οικονομικό πρόγραμμα προς χάριν των μελλοντικών γενεών, όπως η ίδια υποστηρίζει, αναθέτοντας μάλιστα την εφαρμογή του σε ένα από τα «τρομερά παιδιά» του Σικάγου, τον περιλάλητο Γιόακιμ Λέβι, θα δυσκολευτεί λέτε ο Δραγασάκης; Αρκεί να συνειδητοποιήσουν στην κυβέρνηση ότι δε μπορείς να κτίσεις νέο σπίτι με παλαιά οικοδομικά υλικά. Με την ΟΛΜΕ και την ΠΟΣΔΕΠ δεν μπορείς να κάνεις ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα ελεύθερης επιλογής, με τη ΓΕΝΟΠ να σχεδιάσεις μια σύγχρονη πολιτική ενέργειας και με τον ΠΟΕ ΟΤΑ να οικοδομήσεις την ανεξάρτητη τοπική αυτοδιοίκηση του 21ου αιώνα. Μπορεί όλοι αυτοί –τα παλαιά οικοδομικά υλικά τής προς κατεδάφιση Ελλάδας– να στήριξαν τον ΣΥΡΙΖΑ στην ξέφρενη πορεία του από το 4% στο 37%, αλλά εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν προχωρήσει στις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε η χώρα, και που από τη φύση τους οδηγούν ταυτόχρονα σε συγκρούσεις με τους μέχρι σήμερα υποστηρικτές του, πολύ γρήγορα θα απολέσει τη δυναμική του και θα καταρρεύσει υπό το βάρος των άλυτων –με τη λογική των αντιδραστικών υποστηρικτών του– προβλημάτων της χώρας.
Η «ρήτρα ανάπτυξης» που ψάχνει σε λάθος μέρος βέβαια ο Βαρουφάκης βρίσκεται στη μείωση του κράτους ή πιο συγκεκριμένα στην απελευθέρωση της αγοράς από τη γραφειοκρατία και τα πάσης φύσεως τριτοκοσμικά θεσμικά εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, στην κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, στη μείωση της δυσβάστακτης φορολογίας, στις σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις με ξεκάθαρους και διαφανείς όρους και διαδικασίες, στην υιοθέτηση ενός ανταποδοτικού (κεφαλαιοποιητικού) συνταξιοδοτικού συστήματος, στην ελεύθερη επιλογή στο χώρο της υγείας και της παιδείας κοκ. Η «ρήτρα ανάπτυξης» είναι ο ελεύθερος δρων πολίτης και όχι ο κατευθυνόμενος και εξαρτημένος κρατικός γραφειοκράτης.
Εφόσον η κυβέρνηση του Α. Τσίπρα υιοθετήσει και υλοποιήσει τις παραπάνω μεταρρυθμίσεις θα κινηθεί η παραγωγική διαδικασία και θα παραχθεί πλούτος στη χώρα, τέτοιος που δεν έχουμε να φοβηθούμε κανένα δημόσιο χρέος. Εάν αντιθέτως επιδείξει ατολμία, τότε ακόμα κι αν τα δύο τρίτα του χρέους μας διαγραφούν θα είμαστε ανίκανοι να σταθούμε στα πόδια μας, παρίες μιας Ευρωπαϊκής οικογένειας που θα μας λυπάται και θα μας ελεεί βαρυγκομώντας.
Δεν πρέπει το οικονομικό επιτελείο της νέας κυβέρνησης να λησμονεί ότι η Ευρωπαϊκή οικογένεια αλλά και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο την προηγούμενη πενταετία απέδειξαν εμπράκτως την αλληλεγγύη τους προς τη χώρα μας. Χρηματοδότησαν τις άμεσες ανάγκες μας και δημιούργησαν πρωτογενώς τους θεσμούς εκείνους και τις διαδικασίες που επέτρεψαν την εξυπηρέτηση του χρέους της χώρας, η οποία υπό άλλες συνθήκες θα είχε χρεοκοπήσει. Το 2012 οι δανειστές μας δεσμεύθηκαν ότι εάν η χώρα υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η ίδια για να βγει από την κρίση, τότε είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε νέα ελάφρυνση του χρέους και σε καλύτερους ακόμη όρους εξυπηρέτησής του. Είναι συνεπώς πρωθύστερη και επιπόλαιη κίνηση το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να επιμένει στην αναδιάρθρωση του χρέους πριν υιοθετήσει η χώρα τις μεταρρυθμίσεις που θα της επιτρέψουν την έξοδο από τη δίνη του χρέους. Επίσης θα έπρεπε να αποφεύγουν να προτείνουν με προχειρότητα τρόπους αντικατάστασης ή μείωσης του χρέους στερούμενους ουσιαστικής ή νομικής βασιμότητας, όπως είναι λ.χ. τα αιώνια ομολογιακά δάνεια (perpetual bonds, τα περίφημα British Guilds), τα οποία αφενός δεν γίνονται αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αφετέρου θα είχαν δυσβάστακτο για τη χώρα επιτόκιο, υψηλότερο ίσως από 5% ή και 6%, ή ακόμη τα επίσης γνωστά από τη βιβλιογραφία των εξυγιάνσεων ομολογιακά δάνεια με ρήτρα ανάπτυξης, λύση η οποία κρίνεται απολύτως αποτυχημένη σε κρατικό επίπεδο (εφαρμόστηκαν σε χώρες της Νότιας Αμερικής με δυσθεώρητα επιτόκια και εγκαταλείφθηκαν γρήγορα) και σχετικώς αποτυχημένη σε εταιρικό επίπεδο (όπου τα ομολογιακά δάνεια αυτού του τύπου συνοδεύει η φράση “Smell of Death” και δεν έχουν καταφέρει να προσελκύσουν σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία το ενδιαφέρον σοβαρών και αξιόλογων επενδυτών).

Σε κάθε περίπτωση οι εταίροι μας κατανοώντας και την πολιτική διάσταση του χειρισμού του θέματος από μια νέα και άπειρη κυβέρνηση, πλην όμως εφοδιασμένη με αρκετό πολιτικό κεφάλαιο για διαπραγμάτευση εκτιμώ ότι θα της δώσουν μια μικρή ένεση ρευστότητας και, κυρίως, την παράταση χρόνου που χρειάζεται για να συνειδητοποιήσει τη σκληρή και αμείλικτη πραγματικότητα, αλλά και τις ευκαιρίες που κρύβονται σ’ αυτή για τη χώρα μας. 
Εάν ο κ. Τσίπρας παραμερίσει χωρίς χρονοτριβή το στενό κομματικό του συμφέρον και αγνοήσει τις πρόσκαιρες και αναμενόμενες αντιδράσεις που θα προκαλέσει η αποδοχή των μεγάλων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, εάν δηλαδή αντισταθεί στο τοξικό παρελθόν και εκμεταλλευτεί ό,τι του προσφερθεί με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον της χώρας, τότε θα έχει την ιστορική ευκαιρία να είναι αυτός που θα κλείσει με επιτυχία τον κύκλο της μεταπολίτευσης και θα ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη του 21ου αιώνα. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ξαναδεί το «4» στο ποσοστό του κόμματός του αλλά τώρα το «4» θα είναι στη θέση της δεκάδας.

* Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ στις 7/2/2015

Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2015

Επιχειρηματίας δεσμώτης

Το θεσμικό πλαίσιο της πτώχευσης και της εκκαθάρισης είναι ένα ακόμη κριτήριο για να κριθεί μια χώρα ως φιλικός προορισμός κεφαλαίων ή όχι.
Στις ανεπτυγμένες χώρες που προσελκύουν επενδύσεις ο επιχειρηματίας που η επιχείρησή του πτωχεύει δεν στιγματίζεται κοινωνικά, δεν φυλακίζεται για τα χρέη του, δε δημεύεται η προσωπική του περιουσία δε μπαίνει σε μαύρη λιστα. Μπορεί να ξαναπροσπαθήσει χωρίς κοινωνική κατακραυγή, θεσμικά εμπόδια και αποκλεισμούς.
Στις ΗΠΑ εκατοντάδες κορυφαίοι σήμερα επιχειρηματίες απέτυχαν στις πρώτες τους προσπάθειες. Ήξεραν από την αρχή ότι εάν αποτύχουν θα έχουν κι άλλες ευκαιρίες. Κι όταν απέτυχαν δεν εμποδίστηκαν αντιθέτως ενθαρρύνθηκαν να ξαναπροσπαθήσουν.
Μια χώρα έχει φιλικό περιβάλλον για επενδύσεις όταν μπορεί κάποιος να επενδύει με ταχύτητα και εάν δεν πηγαίνει καλά η επιχείρησή του να απεμπλέκεται απ΄αυτή γρήγορα με μόνο κόστος την απώλεια του κεφαλαίου που επένδυσε σ΄αυτή.
Στην Ελλάδα το θεσμικό πλαίσιο των πτωχεύσεων, της φορολογίας αλλά και αυτό ακόμη της εκκαθάρισης αδυνατεί να κατανοήσει ότι άλλο η επιχείρηση κι άλλο ο επιχειρηματίας με αποτέλεσμα ο τελευταίος να καθίσταται εσαεί όμηρος του κράτους και των ατέρμονων διαδικασιών της νομοθεσίας.
Κι αυτά ισχύουν ακόμη και για τις ανώνυμες εταιρείες.
Έτσι όμως αποθαρρύνεται σημαντικός αριθμός επίδοξων επιχειρηματιών να επενδύσει στη χώρα.
Αλλά αυτά για τους πολιτικούς και τους νομικούς της χώρας είναι λεπτομέρειες...

Η εκπαιδευτική αντιμεταρρύθμιση του ΣΥΡΙΖΑ*

Οι συμβολικές κινήσεις έχουν πάντοτε στην πολιτική την αξία τους. Η νέα κυβέρνηση φαίνεται ότι στον χώρο της Παιδείας θα βγάλει το άχτι της. Εκεί βρίσκονται άλλωστε και κάποιοι από τους συνεπέστερους και ισχυρότερους υποστηρικτές της, αυτοί που η οικονομική θεωρία αποκαλεί «προσοδοθηρικές ομάδες», καθώς χρησιμοποιούν το κράτος και τα κομματικά πελατειακά δίκτυα για να ληστεύουν (δεδομένου ότι κατά κανόνα χρησιμοποιούν και βία) τους ανύποπτους και ανοργάνωτους φορολογούμενους. Είναι εκείνοι που δέχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια σημαντικά πλήγματα από τις μεταρρυθμίσεις Γιαννάκου και Διαμαντοπούλου και είναι αυτοί που αποτέλεσαν και θα αποτελέσουν στο μέλλον τα ισχυρά στηρίγματα του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιμετώπιση των πολιτικών του αντιπάλων. Εάν υιοθετηθούν από την κυβέρνηση οι δηλώσεις Μπαλτά και Κουράκη, θα πρόκειται για καθολική ανατροπή όλων των μεταρρυθμίσεων που εισήχθησαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια με στόχο την εναρμόνισή του με όλα τα αντίστοιχα διεθνή συστήματα και επιστροφή στην καταστροφική μακαριότητα της Μεταπολίτευσης.

Τα όσα είπαν ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπ. Παιδείας συνιστούν «αντιμεταρρύθμιση» με σαφή χαρακτηριστικά αφάνταστης προχειρότητας και καθαρής ιδεοληψίας. Στη μέση της σχολικής χρονιάς θα επιχειρήσουν να αλλάξουν όλα όσα ισχύουν, ανατρέποντας τον οικογενειακό προγραμματισμό των πολιτών και συνεχίζοντας τη μακρόχρονη παλαιοκομματική παράδοση του «ράβε-ξήλωνε» χωρίς προηγούμενο διάλογο, συναίνεση και κυρίως αξιολόγηση για το ποια από τις αλλαγές των τελευταίων χρόνων ήταν ωφέλιμη και ποια όχι.

Σχετικά με τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν επισημαίνω τα ακόλουθα: Καταργείται κάθε πνεύμα διασφάλισης ποιότητας και λογοδοσίας εντός του εκπαιδευτικού συστήματος με το «ξήλωμα» όλων των μηχανισμών που θα επέτρεπαν κάτι τέτοιο (π.χ. κατάργηση της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών). Επανεισάγεται η αντίληψη της ήσσονος προσπάθειας και μιας εξισωτικής προς τα κάτω λαϊκιστικής προσέγγισης (π.χ. κατάργηση της «Τράπεζας Θεμάτων», κατάργηση εξετάσεων Α΄ και Β΄ Λυκείου, επιστροφή των «αιώνιων φοιτητών» στα ΑΕΙ, διευκόλυνση των μετεγγραφών από ΑΕΙ σε ΑΕΙ).

Επανέρχεται προσωπικό με μόνο κριτήριο ότι όσοι επαναπροσληφθούν υποστήριξαν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ προς την εξουσία με αντάλλαγμα την επαναπρόσληψη. Μας διαφεύγει όμως η ουσία, που είναι τα μεγάλα κενά σε κύριες ειδικότητες εκπαιδευτικών στα σχολεία. Και αυτό το τελευταίο, τα κενά σε κύριες ειδικότητες, είναι ίσως ένα κρίσιμο πρόβλημα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που συνδέεται άμεσα με τον υπερβολικά μεγάλο αριθμό σχολικών μονάδων σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Η Ελλάδα διαθέτει σε αναλογία με τον πληθυσμό της διπλάσιο αριθμό σχολικών μονάδων από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. Η Διαμαντοπούλου είχε ξεκινήσει το πολύ σωστό μέτρο των συγχωνεύσεων σχολικών μονάδων. Παρά τις τρομερές αντιδράσεις των τοπικών παραγόντων-«φεουδαρχών», περίπου δύο χιλιάδες σχολεία συγχωνεύθηκαν, υπήρξε βελτίωση της κατάστασης και σαφώς καλύτερη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων. Οι επίγονοι της Διαμαντοπούλου στο υπουργείο Παιδείας διέκοψαν το μέτρο. Ωστόσο και σήμερα υπάρχει επιτακτική ανάγκη για συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, κάτι που δυστυχώς δεν περιλαμβάνεται στις εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης, αφού εμπεριέχει μεγάλο πολιτικό κόστος. Για να γίνει αντιληπτός ο παραλογισμός, τη στιγμή που στην Πορτογαλία ο μέσος όρος των μαθητών ενός γυμνασίου είναι περίπου 900, στην Ελλάδα δεν ξεπερνούν τους 300.

Τα παραπάνω οδηγούν σε δυσάρεστες σκέψεις για το μέλλον της Παιδείας μας. Αντί για τις βαθιές ποιοτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, η πολιτική που εξαγγέλλεται είναι απλώς η κατεδάφιση και η επιστροφή σε ένα λαϊκιστικό παρελθόν μιας εξισωτικής αυταπάτης περί δήθεν κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι πρώτοι που θα πληγούν από το χαμηλής ποιότητας κομματικό σχολείο και πανεπιστήμιο, που επαναφέρει εν ονόματι της κοινωνικής δικαιοσύνης ο ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι οι κοινωνικά αδύνατοι, οι μαθητές και φοιτητές από τα λιγότερο προνομιούχα στρώματα, υπέρ των οποίων υποτίθεται ότι εργάζεται. Με βεβαιότητα θα αναστραφεί το ρεύμα επιστροφής μαθητών από τα ιδιωτικά στα δημόσια και ιδιαίτερα στα πρότυπα δημόσια σχολεία, ενώ θα φουντώσει το ρεύμα φυγής πολλών νέων από τις πιο εύπορες οικογένειες σε πανεπιστήμια του εξωτερικού σε αναζήτηση ποιοτικών σπουδών, όταν τα ελληνικά πανεπιστήμια θα είναι διαρκώς κατειλημμένα σε ένδειξη συμπαράστασης στον Μαδούρο.

Νομίζω ότι στην περίπτωση της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ισχύει απολύτως αυτό που έγραφε ο Γουσταύος Λε Μπον, ότι «κυβερνά κανείς ευκολότερα τον λαό εξάπτοντας τα πάθη του παρά προωθώντας τα συμφέροντά του».


* Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της 31ης Ιανουαρίου 2015. http://www.kathimerini.gr/801751/opinion/epikairothta/politikh/h-ekpaideytikh-antimetarry8mish-toy-syriza

Οι δύο κανόνες

                              Από τα διδάγματα της ιστορίας μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία που έχουν τα καλά δημόσια οικονομικά για την...