Τα θύματα των επιδοτήσεων*

Το μεγαλύτερο θύμα του επιδοματικού κράτους είναι αυτό που ονομάζουμε «φιλοπρόοδος φτωχός». Οι πλούσιοι παρά τη «ληστεία» του μόχθου τους μέσω της φορολογίας κουτσά στραβά ανταπεξέρχονται τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα. Οι φιλοπρόοδοι όμως και ικανοί άνθρωποι που θέλουν να ξεφύγουν από τη φτώχεια τους ξεκινώντας μια επιχείρηση με τις πενιχρές –ελέω φορολογίας- αποταμιεύσεις τους, εμποδίζονται συστηματικά από τις χιλιάδες κρατικές ρυθμίσεις (λ.χ. φορολογικοί συντελεστές, προκαταβολή φόρου, κατώτατος μισθός, αποζημιώσεις απολύσεων, γραφειοκρατία κ.α.).

Στην εκπαίδευση οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις λειτουργούν επίσης εναντίον των φιλόδοξων και με δίψα για μάθηση παιδιών. Σε μια φτωχογειτονιά του Πειραιά μου έλεγε ένας σπουδαίος άνθρωπος του μεροκάματου πόσο θα ήθελε το χαρισματικό παιδί του να ήταν σε θέση να το στείλει σε ένα καλύτερο σχολείο. Στο σχολείο της γειτονιάς του, όπου υποχρεωτικά πηγαίνει, εισπράττει σαρκασμό και απόρριψη και σε μερικές περιπτώσεις και ωμή βία από μια μερίδα των συμμαθητών του γιατί σε αντίθεση με αυτούς το παιδί δείχνει ζήλο για τα μαθήματα, του αρέσει το διάβασμα και είναι άριστος μαθητής. Η αριστεία είναι γι΄αυτούς ...ρετσινιά. Οι γονείς δεν έχουν τη δυνατότητα να στείλουν το παιδί τους σε ένα από τα ομολογουμένως πολύ καλά -και οικονομικά- ιδιωτικά σχολεία της περιοχής (τα κουπόνια εκπαίδευσης δεν έχουν δυστυχώς θεσμοθετηθεί) ούτε όμως και σε κάποιο άλλο δημόσιο σχολείο της περιοχής καθώς η επιλογή αυτή απαγορεύεται από την αναχρονιστική νομοθεσία (catchment area system). Ίσως γιατί αυτό θα ήταν το πιο αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης των σχολικών μονάδων. Το εκπαιδευτικό σύστημα με τις ρυθμίσεις και τις απαγορεύσεις του εμποδίζει τα ταλαντούχα παιδιά των φτωχών νοικοκυριών να ξεφύγουν από τη φτώχεια τους.

Το πρόβλημα είναι γενικότερο όμως. Σε όλη την ελληνική κοινωνία υπάρχει μια ατμόσφαιρα φθόνου, η οποία δεν είναι αποτέλεσμα της φτώχειας per se. Τις νοοτροπίες αυτές τις έχει συστηματικά καλλιεργήσει το μεγάλο «φιλέσπλαχνο» επιδοματικό κράτος. Έχει μάθει τους ανθρώπους, ότι οι εύποροι συμπολίτες τους έχουν τάχα υποχρέωση να τους συντηρούν κι ότι για την κατάσταση, στην οποία βρίσκονται αυτοί δεν έχουν καμμία απολύτως ευθύνη. Δεν είναι λοιπόν αξιοπερίεργο ότι, όποιος συντηρείται συστηματικά από το προνοιακό κράτος, αντιπαθεί, όποιον φιλόδοξο άνθρωπο επιθυμεί να σταθεί στα πόδια του και αναλαμβάνει ο ίδιος την ευθύνη της κατάστασής του. Η έξοδος ενός φτωχού από τα δεσμά της ανέχειας, η πρόοδος ενός μαθητή από μια φτωχή οικογένεια είναι πάντοτε ένα αγκάθι στα μάτια, όσων γύρω του, στον περίγυρό του, βολεύονται από το να ζητούν κρατικές ενισχύσεις με τα λεφτά των άλλων. Στο μυαλό τους το φωτεινό παράδειγμα είναι μια ενοχλητική υπενθύμιση, ότι για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται ευθύνονται μόνο οι ίδιοι. Σε ένα μόνο ίσως δεν έχουν την αποκλειστική ευθύνη, ότι αυτή η νοοτροπία που παλαιότερα θα τους γέμιζε ενοχές και τύψεις, απενοχοποιήθηκε από τη συστηματική κρατική προπαγάνδα δεκαετιών τώρα.

* Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο στις 9 Μαΐου 2020.