«Εξοντώστε τους εύπορους», το διαχρονικό σύνθημα των τυράννων*

Από το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2018, προκύπτει ότι, μολονότι το 2017 επιβλήθηκαν 2,5 δισ. ευρώ νέοι φόροι, τα έσοδα του κράτους θα υστερήσουν κατά 1,8 δισ. ευρώ. Η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων έχει προ πολλού εξαντληθεί. Αυτό αποδεικνύεται και από τις χιλιάδες κατασχέσεις που καθημερινά επιβάλλει το κράτος σε τραπεζικούς λογαριασμούς και ακίνητα φορολογουμένων. Ο μόνος που μοιάζει να μην το έχει αντιληφθεί είναι ο πρωθυπουργός. Ή μήπως το επιδιώκει;

Το κύριο χαρακτηριστικό κάθε τυράννου είναι η δημαγωγία. Αυτή η ιδιότητα, σε συνδυασμό με την ανηθικότητα, του επιτρέπει να εκμεταλλεύεται την ευπιστία των πολιτών και να δρα χωρίς ηθικούς φραγμούς προκειμένου να καταλάβει την εξουσία. Στην αρχαιότητα οι τυραννίες συνήθως διαδέχονταν ολιγαρχικά πολιτεύματα, στις μέρες μας απορρέουν κατά κανόνα από εκφυλισμένα ή ασταθή δημοκρατικά καθεστώτα.

Η επιτυχημένη κατάληψη και διατήρηση της εξουσίας από τους τυράννους από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας στηρίζεται στη δημαγωγική εκμετάλλευση των συμπλεγμάτων των φτωχότερων κατά των ευπορότερων και οικονομικά επιτυχημένων πολιτών και στον απηνή φορολογικό διωγμό των τελευταίων αμέσως μόλις καταληφθεί η εξουσία. Η ιστορία είναι γεμάτη με παραδείγματα τέτοιων τυράννων, στην αρχαιότητα, ο Κύψελος της Κορίνθου κι ο γιός του Περίανδρος, ο Θεαγένης των Μεγάρων, ο τρομερός Διονύσιος ο Πρεσβύτερος των Συρακουσών, στο μεσαίωνα οι Μέδικοι της Φλωρεντίας, ο αδίστακτος Αντώνιος Σκαλίγερος της Βερόνα, κατόπιν ο Ονώριος των Γκριμάλντι του Μονακό, ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων και στις μέρες μας ο Κάστρο στην Κούβα, ο Νγκέμα στην Ισημερινή Γουινέα, ο Μαδούρο στη Βενεζουέλα κ.λπ. Παντού και πάντοτε εφαρμόζεται η ίδια «πετυχημένη» συνταγή. Οι τύραννοι επιδιώκουν με την απροκάλυπτη φοροληστεία των ευπορότερων:

α) την εξομοίωση προς τα κάτω·

β) την εξόντωση των ανώτερων οικονομικών στρωμάτων που είναι εχθρικά προς αυτούς, καθώς δεν είναι επιρρεπή στον λαϊκισμό της τυραννίας· και

γ) την εξεύρεση πόρων για τη στήριξη του καθεστώτος τους.

Η πρώτη επιδίωξη είναι ίσως η σημαντικότερη. Το τυραννικό καθεστώς έχει συμφέρον να επιβάλλει την απόλυτη ισοπέδωση για να μακροημερεύσει. Με τον τρόπο αυτό καταδιώκει κάθε πολίτη που διαπρέπει σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής (πνευματικό, οικονομικό κ.ο.κ.). Όπως όμως εξηγεί ο Ιέρων, η τυραννία πάνω απ’ όλα καταδιώκει τους πλούσιους, γιατί όσο πιο φτωχοί είναι οι πολίτες τόσο πιο υποταγμένοι είναι ώστε να τους εξουσιάζουν οι τύραννοι[1]. Aλλά και γιατί, όπως γράφει ο Πλάτων, αφού γίνουν φτωχοί θα βασανίζονται πλέον για την εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών κι έτσι δεν θα είναι σε θέση να συνωμοτήσουν εναντίον του τυράννου και να τον ανατρέψουν.[2] Ο εξευτελισμός κάθε εξέχοντος πολίτη είναι στρατηγική επιδίωξη κάθε τυραννικού καθεστώτος. Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά διηγείται το πολύ γνωστό περιστατικό, όπου ο Περίανδρος, τύραννος της Κορίνθου, φέρεται να συμβουλεύει τον Θρασύβουλο, τύραννο της Μιλήτου ‒υπάρχει και η αντίστροφη εκδοχή‒, ότι εάν θέλει να μακροημερεύσει στην εξουσία, τότε θα πρέπει όπως κόβεις τα στάχυα που είναι ψηλότερα από τα άλλα, έτσι πρέπει και να εξοντώνεις εκείνους από τους πολίτες που είναι ικανότεροι[3].

Όσοι πιστεύουν όμως ότι όταν εξαφανισθούν οι πλούσιοι και οι εξέχοντες πολίτες τότε οι φτωχοί θα ζήσουν καλύτερα, απλώς κάνουν ένα ακόμη μοιραίο λάθος. Αυτό αποδεικνύει πλέον περίτρανα η ογδονταετής και πλέον τραυματική εμπειρία του εφαρμοσμένου μαρξισμού-λενινισμού στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά και στις μέρες μας εκείνη των τριτοκοσμικών καθεστώτων της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Τα τυραννικά καθεστώτα όταν καταληστεύσουν και πτωχοποιήσουν τους ευπορότερους πολίτες εξακολουθούν να έχουν ανάγκη χρημάτων, δυστυχώς όμως γι’ αυτά η πηγή τους –οι πλούσιοι‒ έχει πλέον «στερέψει». Υπενθυμίζω τη ρήση της Μάργκαρετ Θάτσερ: «ο σοσιαλισμός τελειώνει όταν τελειώνουν τα λεφτά των άλλων». Βεβαίως κάθε τυραννία δεν είναι σοσιαλισμός, αλλά κάθε σοσιαλισμός είναι σίγουρα τυραννία. Τη στιγμή που παύουν να υπάρχουν οι πλούσιοι, οι τύραννοι αποκαλύπτουν το αποτρόπαιο, ανελεύθερο και καταπιεστικό τους πρόσωπο. Αλλά πριν τελειώσει τραγικά η θητεία τους, τέλος κακό περιμένει και τους αφελείς «μη προνομιούχους» που τους έφεραν στην εξουσία και παρείχαν την πολιτική νομιμοποίηση και υποστήριξη στην εξόντωση των πλουσίων. Οι τύραννοι για να διατηρηθούν στην εξουσία αυξάνουν τότε τους καταπιεστικούς μηχανισμούς, επιβάλλουν νέους φόρους σε όλους τους πολίτες και μετατρέπουν την ένδεια από περιστασιακή και περιορισμένη σε μικρά τμήματα του πληθυσμού κατάσταση, όπως είναι στις ελεύθερες οικονομικά χώρες, σε μόνιμη και καθολική κατάσταση για το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού, με μόνη εξαίρεση την κομματική νομενκλατούρα και μια μικρή υψηλόβαθμη γραφειοκρατία που εξακολουθεί να απολαμβάνει τον περιορισμένο πλούτο και τα εξωφρενικά προνόμια της εξουσίας. Τότε, κατά τον Πλάτωνα, το τυραννικό καθεστώς, αντιστρόφως από τον Κρόνο, τρώει αυτούς που το γέννησαν.

Πάσα ομοιότης με το σήμερα διόλου συμπτωματική.

* Δημοσιεύθηκε στις 9/10/2017 στο liberal.gr

http://www.liberal.gr/arthro/170789/apopsi/arthra/isonexontoste-tous-euporoussin-to-diachroniko-sunthima-ton-turannon.html

---

[1] «ἐνδεεστέροις γὰρ οὖσι ταπεινοτέροις αὐτοῖς οἴονται χρῆσθαι» (Ξεν. Ιέρων, 5.4).

[2] «οὐκοῦν καὶ ἵνα χρήματα εἰσφέροντες πένητες γιγνόμενοι πρὸς τῷ καθ’ ἡμέραν ἀναγκάζωνται εἶναι καὶ ἧττον αὐτῷ [: τον τύραννο] ἐπιβουλεύωσι;» (Πλ. Πολιτεία, 567a).

[3] «ἡ τῶν ὑπερεχόντων σταχύων κόλουσις, ὡς δέον αἰεὶ τοὺς ὑπερέχοντας τῶν πολιτῶν ἀναιρεῖν.» (Αριστ. Πολιτικά, 1309a [20]).