Οι βολικοί μύθοι του ασφαλιστικού*

Δύο είναι τα δημοφιλή αφηγήματα των υποστηρικτών του χρεοκοπημένου ασφαλιστικού συστήματος.

Πρώτον, ισχυρίζονται ότι το πρόβλημα των ελλειμμάτων των ταμείων δημιουργήθηκε, όταν το κράτος αποφάσισε τα διαθέσιμα των ταμείων να κατατίθενται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος με χαμηλότερο επιτόκιο από αυτό της αγοράς. Η αλήθεια πράγματι είναι ότι με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά ακόμη και των καταθέσεων ταμιευτηρίου και με πληθωρισμό υψηλό μειώθηκε η αξία των κεφαλαίων των ταμείων.

Αλλά θα πρέπει να επισημανθεί σε όσους επικαλούνται ένα τέτοιο επιχείρημα, ότι έτσι δικαιώνουν τους φιλελεύθερους που υποστηρίζουμε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα, στο οποίο οι εργαζόμενοι θα είναι αποκλειστικοί ιδιοκτήτες των εισφορών τους. Η «αρπαγή» των αποθεματικών των ταμείων ήταν απολύτως σύμφωνη με το χαρακτήρα του διανεμητικού συστήματος, στο οποίο οι εισφορές είναι περιουσία του ταμείου και όχι του ασφαλισμένου, στο βαθμό δε που το κράτος ελέγχει οργανικά και λειτουργικά τα ταμεία μπορεί να τις κάνει ό,τι θέλει.

Επί της ουσίας βεβαίως θα μπορούσε κανείς να αντιπαραθέσει «ουδέν κακόν αμιγές καλού», οι τράπεζες είχαν στη δεκαετία του ‘60 πρόσβαση σε φθηνά κεφάλαια που διέθεταν στις επιχειρήσεις με σχετικά χαμηλά επιτόκια. Αυτό συνέβαλε στην ταχεία εκβιομηχάνιση της χώρας και στην επίτευξη ρυθμών ανάπτυξης 6% με 7% για εκείνη την περίοδο. Το αποτέλεσμα ήταν να ανακοπεί το κύμα μετανάστευσης να εκμηδενιστεί η ανεργία και να ανέβει σημαντικά το επίπεδο των μισθών των εργαζομένων.

Το δεύτερο αφήγημα είναι ότι για τα προβλήματα του ασφαλιστικού δεν ευθύνεται η αρχιτεκτονική του κρατικού ασφαλιστικού συστήματος αλλά η διαγραφή του PSI. Μέγα λάθος. Λες και δεν χρηματοδοτούσε το κράτος ένα σκανδαλωδώς ελλειμματικό συνταξιοδοτικό σύστημα μέχρι το 2012 με ποσά που κατά μέσο όρο την δεκαπενταετία 1997-2012 αγγίζουν τα 14 δισ. € ετησίως. Υπενθυμίζω ότι με το PSI διεγράφη το 53,5% του δημοσίου χρέους που κατείχε διεθνώς ο ιδιωτικός τομέας. Από τα περίπου 21 δις € των ασφαλιστικών ταμείων σε ομόλογα του ελληνικού δημοσίου έγινε συνολική διαγραφή περίπου 13,4 δις €.

Εάν δεν γινόταν το PSI θα χρεοκοπούσε η χώρα. Στην περίπτωση αυτή:

α) τα ταμεία δεν θα εισέπρατταν ούτε ένα ευρώ από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου,

β) δε θα είχαν καμία πρόσοδο από τα τοκομερίδια των ομολόγων και

γ) θα έχαναν την κρατική επιχορήγηση που αναφέραμε παραπάνω για την καταβολή συντάξεων, η οποία για τη χρονική περίοδο 2012-2015 περίπου κυμάνθηκε στα 60 δις €.

Ακόμη πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:

α) με τη διαγραφή τα ασφαλιστικά ταμεία εξασφάλισαν επιπλέον άμεση χρηματοδότηση 4,5 δισ. και

β) με το PSI μειώθηκε το δημόσιο χρέος ονομαστικά κατά 105 δισ. € και η παρούσα αξία του κατά 100 δισ. €. Έτσι ο προϋπολογισμός από το 2012 μέχρι σήμερα εξαιτίας του PSI εξοικονομεί ετησίως περίπου 10 δισ. €, μέρος των οποίων πληρώνει τις συντάξεις.

Και μια ακόμη «μικρή» λεπτομέρεια: αποσιωπάται σχεδόν απ΄όλους, ότι μεγάλο μέρος των ομολόγων που «κουρεύτηκαν» δεν είχαν αγοραστεί από τα ταμεία στην ονομαστική τους αξία αλλά σε πολύ χαμηλότερη της ονομαστικής.

Συνεχίζεται...

* Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο στις 28/9/2018.