ΠΕΡΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ: Δυσβάστακτη φορολογία και υπογεννητικότητα (Β΄) *

Υποστηρίξαμε ότι το κράτος αφαιρώντας με τις πάσης φύσεως παρεμβάσεις του το μεγαλύτερο μέρος του οικογενειακού εισοδήματος μειώνει τα κίνητρα δημιουργίας οικογενειών.

Όταν ακούμε τον όρο οικογενειακή επιχείρηση φέρνουμε στη σκέψη μας σχεδόν πάντοτε μια τυπική επιχείρηση υπό τον έλεγχο μιας οικογένειας. Στην πραγματικότητα όμως η κάθε οικογένεια είναι μια επιχείρηση. Όπως εξηγούν οι οικονομολόγοι του ανθρωπίνου κεφαλαίου, η οικογένεια δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μονάδα παραγωγής, όπως ακριβώς και η επιχείρηση. Οι δύο σύζυγοι-εταίροι της οικογένειας συνδέονται, όπως και οι εταίροι μιας επιχείρησης, με ένα καταστατικό αορίστου διαρκείας. Σ’ αυτό τις περισσότερες φορές ατύπως έχουν συμφωνήσει από κοινού τους γενικούς όρους με τους οποίους θα αντιμετωπίζουν τις αμέτρητες συναλλαγές και τις κάθε είδους συνθήκες της καθημερινής ζωής. Όπως και στην επιχείρηση, υπάρχει καταμερισμός εργασιών και αρμοδιοτήτων. Κάθε σύζυγος προσπαθεί να μεγιστοποιήσει τη συνεισφορά του με το να ειδικεύεται εκεί που η παραγωγικότητά του είναι μεγαλύτερη. Το κεφάλαιο της οικογένειας αποτελείται από εισφορές των συζύγων της σε χρήμα και σε είδος. Kάθε σύζυγος επιδιώκει την κοινή συμβίωση, εκτός των άλλων, και για να αποφύγει τον κίνδυνο να απολέσει τη συμμετοχή στους πόρους του συζύγου του, και το κεφάλαιο γνώσης που έχουν δημιουργήσει από κοινού και αποτελεί το κοινό προϊόν της οικογενειακής παραγωγής. Ακόμη, οι σύζυγοι-εταίροι διανέμουν μεταξύ τους τα κέρδη αυτής της παραγωγής. Από ουσιαστική άποψη μια οικογένεια μπορεί να πτωχεύσει ή να λυθεί, όπως η κάθε επιχείρηση. Τέλος, οι σύζυγοι μοιράζονται τα οικογενειακά έξοδα, τα οποία λόγω του περιορισμένου μεγέθους της οικογένειας σε σχέση με την επιχείρηση, της έλλειψης αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου, της στενής σχέσης εμπιστοσύνης των δύο εταίρων, είναι σαφώς λιγότερα.

Εφόσον η οικογένεια είναι και οικονομικός θεσμός, τότε οι δαπάνες της καθορίζουν τον ευρύτερο μελλοντικό προγραμματισμό της, στον οποίον περιλαμβάνεται και μια θεμελιώδης απόφαση για το πόσα παιδιά θα αποκτήσουν οι σύζυγοι-συνέταιροι. Η επίδραση των φόρων στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό γεννήσεων των οικογενειών είναι καθοριστική. Οι φόροι στο συνολικό εισόδημα της οικογένειας περιορίζουν το οικονομικό κέρδος των συζύγων από τον γάμο. Έτσι εξηγείται  λοιπόν η μείωση των γεννήσεων και σε κάποιο βαθμό η αύξηση του αριθμού των διαζυγίων.

* Δημοσιεύθηκε στο Φιλελεύθερο στις 5 Δεκεμβρίου 2017.